Amadragoni anentshebe ayiqembu elithakazelisayo lezilwane ezihuquzelayo ezidabuka e-Australia. Lezi zilwane eziyingqayizivele sezidume kakhulu njengezilwane ezifuywayo, ezaziwa ngokubukeka kwazo okuhlukile, isimo sengqondo esimnene, kanye nezidingo zokunakekelwa okulawulekayo. Ukuze wazise ngokugcwele futhi uqonde lezi zilwane ezihuquzelayo eziphawulekayo, kubalulekile ukuhlola imvelaphi yazo, indawo yokuhlala yemvelo, kanye nezici zokuziphendukela kwemvelo ezizibumbile eminyakeni eyizigidi. Kulo mhlahlandlela obanzi, sizothatha uhambo lokuthola ukuthi amadragoni anentshebe avelaphi, sihlola indawo yawo yomdabu, izinhlobo ezihlukahlukene, kanye nokuvela kwawo njengeqembu elihlukile lezilwane ezihuquzelayo.
Ukubuka Ezweni Lamadragoni Anentshebe
Amadragoni anentshebe angamalungu omndeni wakwa-Agamidae, iqembu elihlukahlukene lezibankwa elihlanganisa izinhlobo eziningi ezijwayele izindawo zokuhlala nezindlela zokuphila ezihlukahlukene. Amadragoni anentshebe, ikakhulukazi, abonakala ngezici ezimbalwa ezihlukile eziwenza ahluke kwamanye ama-agamid. Lezi zici zifaka:
- "Intshebe": Esinye sezici ezihluke kakhulu zamadragoni anentshebe isikhwama somphimbo esinwebekayo, esingakhukhumala futhi sibe mnyama. Lokhu ngokuvamile kubizwa ngokuthi "intshebe". Basebenzisa lesi sibonisi ngezinjongo ezihlukahlukene, ezihlanganisa ukuzivikela, ukuqomisana, nokuxhumana kwendawo.
- Izikali ezi-Spiky: Odrako abanentshebe banamazenga anamazenga, anamazenga agijima emaceleni nangemuva. Lezi zilinganiso zinikeza ukubukeka okuqinile futhi zisize nge-thermoregulation.
- I-Omnivorous Diet: Amadragoni anentshebe angama-omnivores, okusho ukuthi adla kokubili izilwane nezitshalo. Imikhuba yabo yokudla ihlanganisa izinambuzane, imifino eluhlaza, imifino nezithelo ngezikhathi ezithile.
- I-Basking Behaviour: Amadragoni anentshebe aziwa ngokuziphatha kwawo kwe-basking. Badinga ukufinyelela emthonjeni wokushisa ukuze balawule izinga lokushisa lomzimba wabo ngempumelelo.
- Ukuziphatha Komphakathi: Lezi zilwane ezihuquzelayo ziyathandeka, futhi abantu abaningi bajwayela ukuxhumana nabantu, okubenza badume njengezilwane ezifuywayo.
Indawo Yemvelo Yamadragoni Anentshebe
Odrako abanentshebe badabuka e-Australia, lapho ahlala endaweni ebanzi ewugwadule futhi ewugwadule. Indawo yabo yokuhlala iqukethe izifunda ezilandelayo ezibalulekile:
1. Eastern Bearded Dragon (Pogona Barbata)
Udrako onentshebe yasempumalanga ungenye yezinhlobo ezisakazeke kakhulu futhi ungatholakala ogwini olusempumalanga ye-Australia, kuhlanganise nezingxenye zaseQueensland, eNew South Wales, naseVictoria. Lezi zifunda zifaka ingxube yehlathi, izindawo ezinotshani, namahlathi avulekile, okuhlinzeka ngezindawo zokuhlala ezihlukahlukene zalezi zilwane ezihuquzelayo.
2. I-Western Bearded Dragon (i-Pogona Minor)
Udrako onentshebe yasentshonalanga ikakhulukazi uhlala ezifundeni ezomile nezisagwadule eNtshonalanga Australia, adlulele eNyakatho Nesifunda naseNingizimu Australia. Lezi zilwane ezihuquzelayo zijwayelana nezindawo eziqinile, ezomile futhi ziye zashintsha izici ezihlukile ukuze ziphile kulezi zifunda.
3. Inland Bearded Dragon (Pogona Vitticeps)
Udrako onentshebe ophakathi nezwe ungomunye wezilwane ezaziwa kakhulu futhi ezigcinwe kabanzi ekuhwebeni kwezilwane ezifuywayo. Itholakala ezindaweni ezihlukahlukene ezomile emaphakathi naseningizimu-mpumalanga ye-Australia. Lezi zifunda zihlanganisa izindawo eziwugwadule kanye ne-scrubland, futhi lawa ma-dragons ajwayele ukuchuma ngaphansi kwezimo zomswakama ophansi kanye namazinga okushisa aphezulu.
4. Udrako Onentshebe Encane (Pogona Minor Minima)
Udrako onentshebe encane uhlobo oluncane olutholakala ezindaweni ezomile neziwugwadule eNtshonalanga ye-Australia. Ingolunye lwezinhlobo ezincane zamadrako anentshebe, ajwayele indawo yawo ethile.
5. I-Nullarbor Bearded Dragon (Pogona Nullarbor)
Lolu hlobo, olwaziwa nangokuthi udrako wentshebe oyiNullarbor, utholakala endaweni eyomile yaseNullarbor Plain eNingizimu ne-Australia naseWestern Australia. I-Nullarbor Plain ibonakala ngodedangendlale bendawo eyisicaba, ewugwadule, okuyenza ibe indawo eyinselele kulezi zilwane ezihuquzelayo.
Ngayinye yalezi zinhlobo iye yavela ukuze ichume endaweni yayo, ivumelane nezinselele ezithile ezibangelwa izimo zezulu ezihlukahlukene, izimila, nezimo zemvelo.
Ukuvela kwe-Bearded Dragons
Amadragoni anentshebe anomlando omude wokuziphendukela kwemvelo owavumele ukuthi afaneleke kahle ezindaweni zawo zokuhlala ezihlukene. Lezi zilwane ezihuquzelayo zingezomndeni we-Agamidae, ohlanganisa izinhlobo ezingaphezu kuka-300. Umndeni we-Agamidae uyingxenye yeqembu elikhulu lezibankwa elaziwa ngokuthi i-Iguania, elihlanganisa noxamu kanye nama-chameleon.
Uhlu lokuziphendukela kwemvelo lwamadragons anentshebe lungalandelelwa emuva ezigidini zeminyaka. Izici zabo eziyingqayizivele, "njengentshebe" kanye namazenga aluhlaza, cishe ziye zakhula ngokuhamba kwesikhathi ukuze zivumelane nendawo yazo. Ukunwetshwa kwesikhwama somphimbo kanye nokuvezwa “kwentshebe” yabo kukholakala ukuthi kwavela njengendlela yokuvimbela izilwane ezidla ezinye kanye nokusungula ukubusa phakathi nezingxabano zendawo noma zokuqomisana.
Isici esisodwa esiphawulekayo sokuziphendukela kwemvelo kwamadragons anentshebe ikhono lawo lokubekezelela uhla lwamazinga okushisa nezimo. Umthamo wabo wokushisa ukushisa ubavumela ukuthi bahlale ezindaweni ezishisa kakhulu nezipholile e-Australia. Ezindaweni ezinokhahlo, ezomile, lapho ukudla namanzi kungase kungabi bikho, ukudla kwabo okugcwele i-omnivorous kanye nokusebenzisa kahle izinsiza ezikhona kube nomthelela ekusindeni kwabo.
Izinhlobo zamaDragons Entshebe
Amadragoni anentshebe awagcini nje ohlotsheni olulodwa; izinhlobo eziningana ezahlukene kanye subspecies ziye zabonakala. Uhlobo ngalunye lungabonisa izici ezihlukile nokuzivumelanisa nezimo ngokusekelwe endaweni yalo yendabuko. Ezinye zezinhlobo eziphawulekayo zama-dragons anentshebe zihlanganisa:
1. Pogona Barbata (Eastern Bearded Dragon)
Udrako onentshebe yasempumalanga, i-Pogona Barbata, ungomunye wezinhlobo ezinkulu. Itholakala empumalanga ye-Australia, kuhlanganise neQueensland, New South Wales, kanye neVictoria. Lawa ma-dragons abonisa izinhlobonhlobo zemibala namaphethini, futhi indawo yawo yokuhlala ihlanganisa izinkuni, izindawo ezinotshani, namahlathi avulekile.
2. I-Pogona Minor (I-Western Bearded Dragon)
Udrako onentshebe yasentshonalanga, i-Pogona Minor, utholakala ezindaweni ezomile nezinegwadule eNtshonalanga ye-Australia, adlulele eNorthern Territory naseNingizimu Australia. Mancane ngosayizi futhi ajwayele izindawo ezomile neziqinile.
3. Pogona Vitticeps (Inland Bearded Dragon)
Udrako onentshebe ophakathi nezwe, i-Pogona Vitticeps, ungomunye wezinhlobo ezivame ukugcinwa ezivalelwe. Ihlala enkabeni naseningizimu-mpumalanga ye-Australia, lapho ijwayele khona ezindaweni ezinomswakama ophansi kanye namazinga okushisa aphezulu.
4. U-Pogona Henrylawsoni (I-Rankin's Dragon noma i-Dwarf Bearded Dragon)
Udrako ka-Rankin, owaziwa nangokuthi udrako onentshebe encane, uwuhlobo oluncane olutholakala ezindaweni ezomile zaseWestern Australia. Zinokusabalalisa okulinganiselwe futhi zaziwa ngosayizi wazo omncane nemibala egqamile.
5. I-Pogona Nullarbor (I-Nullarbor Bearded Dragon)
Udrako onentshebe yaseNullarbor, noma udrako onentshebe oyiNullarbor, utholakala endaweni eyomile yaseNullarbor Plain eNingizimu ye-Australia naseWestern Australia. Zijwayelane nesimo esiyinselele saseNullarbor Plain.
Lezi izibonelo ezimbalwa nje zezinhlobo ezihlukahlukene kanye nezinhlobo ezincane zamadragoni anentshebe, ngalinye linezici zalo eziyingqayizivele kanye nezintandokazi zendawo yokuhlala. Nakuba ezinye zivame kakhulu ekuhwebeni kwezilwane ezifuywayo kunabanye, kubalulekile ukuqonda izidingo ezithile zokunakekelwa kanye nokuziphatha kwezinhlobo ozikhethayo njengesilwane esifuywayo.
Ukuziphatha Nokuzijwayeza Kwe-Bearded Dragons
Amadragoni anentshebe aguqule indlela yokuziphatha nokuvumelana nezimo ezinomthelela ekusindeni nasekuphumeleleni kwawo ezindaweni zawo zomdabu. Ezinye zezindlela zabo eziphawulekayo zokuziphatha nokuzivumelanisa nezimo zihlanganisa:
1. Basking Behaviour
Amadragoni anentshebe aziwa ngokuziphatha kwawo kwe-basking. Zidinga ukufinyelela emthonjeni wokushisa, njengelanga noma izibani zokwenziwa, ukuze zilawule izinga lokushisa lomzimba wazo ngempumelelo. Bachitha ingxenye enkulu yosuku lwabo bezomile ukuze balondoloze izinga lokushisa lomzimba abalithandayo.
2. Ukunyakazisa Ingalo
Amadragoni anentshebe abonisa ukuziphatha kokunyakazisa izingalo, okuyisenzo sokuzithoba. Bangase bazulise elinye langaphambili ukuze babonise ukuzithoba kumuntu ovelele. Lokhu kuziphatha kuvame ukubonakala ekusebenzelaneni phakathi kwabesilisa phakathi nezingxabano zendawo.
3. Ukubhoboza Ikhanda
Ukubhoboza ikhanda kuwukuziphatha okusetshenziswa amadragoni anentshebe ngezinhloso ezehlukene, okuhlanganisa imibukiso yokuqomisana nokuxhumana kwendawo. Abesilisa bavame ukugenca amakhanda lapho behlangana namanye amaduna noma ngesikhathi sokukhwelana.
4. Ukunyakazisa Umsila
Ukuziphatha kokunyakazisa umsila kuvame ukubonwa kuphendulwa izinsongo ezicatshangwayo. Odrako abanentshebe bangase banikine imisila ngamandla lapho bezizwa besongelwa noma becindezelekile. Lokhu kuziphatha ngezinye izikhathi kuhambisana nokuba mnyama “kwentshebe” yabo.
5. Ukushintsha Kombala
Amadragoni anentshebe angabonisa izinguquko embala, ezingathonywa isimo sengqondo, izinga lokushisa, noma impilo. Ngokwesibonelo, “intshebe” yabo ingase ibe mnyama lapho becindezelekile noma bezizwa besongelwa.
6. Ukudla Omnivorous
Amadragoni anentshebe angama-omnivores angosomathuba, okusho ukuthi adla kokubili izilwane nezitshalo. Ukudla kwabo kuhlanganisa izinhlobonhlobo zezinambuzane, njengonyendle namaphela, kanye nemifino enamaqabunga, imifino nesithelo esitholakala ngezikhathi ezithile. Ukudla kwabo okuvumelana nezimo kuzisiza ukuba zichume ezindaweni ezihlala kuzo ezihlukahlukene.
7. Ukufihla
Amadragoni anentshebe aguqule izinga lokucasha ukuze awasize ahlangane endaweni yawo futhi agweme izilwane ezizingelayo. Imibala yazo kanye namaphethini ngokuvamile ahambisana nendawo ezihlala kuyo.
Ukukhalaza Kwamadragoni Anentshebe Njengezilwane Ezifuywayo
Ukukhanga kwamadragoni anentshebe njengezilwane ezifuywayo kudlula umlando wawo wemvelo nokuzivumelanisa nezimo. Lezi zilwane ezihuquzelayo sezidumile ekuhwebeni kwezilwane ezifuywayo ngenxa yezizathu ezimbalwa:
1. Ubumnene
Odrako abanentshebe baziwa ngobumnene nobumnene bawo. Zivame ukuchazwa njengenye yezinhlobo zezilwane ezihuquzelayo “ezinobungane” kakhulu ngenxa yokubekezelela ukuphatha kanye nokuziphatha okungewona ulaka.
2. Usayizi Olawulekayo
Uma kuqhathaniswa nezinye izilwane ezihuquzelayo, amadragoni anentshebe anosayizi olawulekayo. Nakuba zikhula zibe ubude obubalulekile, azikho zikhulu njengezinye izilwane ezihuquzelayo, okuzenza zifaneleke kakhulu izindawo zokuhlala ezincane.
3. Ukuphila Okude
Amadragoni anentshebe anesikhathi eside sokuphila, esivumela ubungane besikhathi eside. Abanikazi abaningi bayalazisa ithuba lokuzihlanganisa nezilwane ezifuywayo phakathi neminyaka eyishumi noma ngaphezulu.
4. Inani Lezemfundo
Ukunakekela odrako abanentshebe kunikeza ulwazi olufundisayo, ikakhulukazi ezinganeni. Ingafundisa isibopho futhi inikeze imininingwane ngebhayoloji nokuziphatha kwezilwane.
I-5. Ukutholakala
Amadragoni anentshebe atholakala kalula ekuhwebeni kwezilwane ezifuywayo, okwenza kube lula ukuyithola uma unentshisekelo yokuba nesilwane esisodwa.
6. Ukubukeka Okuyingqayizivele
Ukubukeka okuhlukile kwamadragoni anentshebe, “nentshebe” yawo namazenga anameva, kuwenza abukeke akhange futhi ahluke phakathi kwezilwane ezihuquzelayo.
Ukunakekela Izilo Ezinentshebe Njengezilwane Ezifuywayo
Ukunakekela udrako onentshebe njengesilwane esifuywayo kuhilela ukuhlangabezana nezidingo zabo ezithile kanye nezidingo zokuqinisekisa inhlalakahle yabo. Nazi ezinye izici ezibalulekile zokunakekelwa kukadrako wentshebe:
I-1. Izindlu
Nikeza indawo ebiyelwe ngosayizi ofanele enokushisa okufanele, izibani, nomoya omncane. Ubukhulu bendawo ebiyelwe buzoncika eminyakeni nobukhulu bukadrako onentshebe.
2. Ukukhanyisa nokushisa
Amadragoni anentshebe adinga ukufinyelela ekukhanyeni kwe-UVB ukusiza ukugawula i-calcium nokugcina impilo yamathambo. Indawo yokubhaka enamazinga okushisa angaba ngu-100-110 degrees Fahrenheit (37-43 degrees Celsius) iyadingeka ukuze kugcinwe izinga lokushisa elifanele.
I-3. Ukudla
Amadragoni anentshebe angama-omnivores futhi adinga ukudla okuhlukahlukene. Ukudla kwabo kufanele kufake ingxube yezinambuzane (isb., unyendle, amaphela), imifino eluhlaza (isb., imifino eluhlaza, isinaphi), imifino (isb., isikwashi, izaqathi), nezithelo ngezikhathi ezithile. Ukuthela uthuli izinambuzane nge-calcium powder kuwumkhuba ovamile wokuqinisekisa ukuthi zithola izakhi ezibalulekile.
4. Ukufakwa kwamanzi
Nakuba amadragoni anentshebe evame ukuthola umswakama ekudleni kwawo, ahlinzeke ngesitsha samanzi esingajulile esihlanzwa futhi sigcwaliswe kabusha njalo. Amanye amadragoni anentshebe angase aphuze namaconsi amanzi noma ngenkathi egeza.
5. I-substrate
Khetha i-substrate efanelekile yendawo ebiyelwe, efana nokhaphethi wezilwane ezihuquzelayo, ithayela le-ceramic, noma ama-substrates angenayo i-particle. Gwema ama-substrates axegayo njengesihlabathi, ngoba angabeka engcupheni yokuthinteka uma engenile.
6. Ukuphatha
Amadragoni anentshebe ngokuvamile ayakwazi ukuphathwa, kodwa asadinga ukuphathwa ngobumnene nangokucophelela. Ukuphatha njalo, okumnene kungabasiza ukuthi bajwayele ukuxhumana nabantu.
7. Ukunakekelwa Kwezilwane
Ukuhlolwa kwezilwane okuvamile kubalulekile ukuze kuqashwe impilo kadrako onentshebe futhi kulungiswe noma yiziphi izinkinga ezingase zibe khona. Thola udokotela wezilwane onolwazi ekunakekeleni izilwane ezihuquzelayo.
8. Ukunothisa
Nikeza ngokunothisa kwemvelo kudrako wakho onentshebe. Lokhu kungafaka izinto ezifana namagatsha, amatshe, nezikhumba ukuze kukhuthazwe umsebenzi womzimba nokushukunyiswa kwengqondo.
9. Ukuhlalisana kwabantu
Amadragoni anentshebe angase ajabulele ukuxhumana nabanikazi bawo. Nakuba zingadingi ukuhlalisana okuningi njengezinja noma amakati, ukuchitha isikhathi nodrako wakho onentshebe kungasiza ukuqinisa isibopho phakathi kwakho nesilwane sakho esifuywayo.
Isiphetho
Amadragoni anentshebe, aziwa ngokwesayensi ngokuthi i-Pogona, ayiqembu elihlukile lezilwane ezihuquzelayo ezinomlando ocebile wemvelo kanye nezinhlobonhlobo zezinhlobo zezilwane. Indawo yabo yokuhlala e-Australia imise izici zabo zokuziphendukela kwemvelo nokuzivumelanisa nezimo. Njengezilwane ezifuywayo, baziswa ngobumnene bazo, ubukhulu obulawulekayo, nokuphila isikhathi eside uma kuqhathaniswa.
Ukuze unakekele udrako onentshebe, kubalulekile ukuqonda izidingo zabo eziqondile, okuhlanganisa indawo yokuhlala, ukufudumeza, ukukhanyisa, ukudla, kanye ne-hydration. Lezi zilwane ezihuquzelayo ziyachuma lapho izidingo zazo zihlangatshezwa, futhi zingaba abangane abahle kakhulu babantu ngabanye nemikhaya ezimisele ukunikeza ukunakekelwa okufanele.