Folasaga: Malamalama i le lapopoa o isumu
O isumu ose tasi o fa'ama'i taatele e fetaia'i tagata i o latou fale po'o pisinisi. Ua lauiloa i latou i lo latou laʻititi ma lo latou gafatia e toe gaosia vave. Peitaʻi, e lē tutusa le lapopoa o isumu uma, ma e tele mea e ono aafia ai lo latou tuputupu aʻe ma le tuputupu aʻe. O le malamalama i le lapopoa o isumu e taua tele mo le puleaina o faʻamaʻi ma le puipuia o aʻafiaga o le soifua maloloina e fesoʻotaʻi ma nei faʻamaʻi.
Ole lapopoa ole iole
Ole tele ole lapo'a ole iole e fesuisuia'i e fa'atatau ile ituaiga, ae o le tele o isumu e laiti ma feololo. O le isumu uliuli masani, poʻo le Rattus rattus, o se tasi o ituaiga sili ona laʻititi o iole ma e masani ona tupu e tusa ma le 8 inisi le umi, ma le siʻusiʻu e umi teisi nai lo latou tino. O isumu lanu enaena, poo le Rattus norvegicus, e lapopoa teisi ma e mafai ona tupu i le 11 inisi le umi, ma le siʻusiʻu e tutusa le umi ma o latou tino. E masani ona lapopoa teisi iole tane nai lo fafine.
O mea e aafia ai le lapopoa o isumu
E tele mea e mafai ona a'afia ai le lapopoa o isumu, e aofia ai genetics, siosiomaga, ma mea'ai. O mea nei e mafai ona a'afia ai le tuputupu a'e ma le tuputupu a'e o isumu, ma e mafai fo'i ona fa'atupu ese'ese le lapopo'a e o'o lava i totonu o le ituaiga e tasi. O le malamalama i mea nei e mafai ona fesoasoani i le puleaina o faʻamaʻi ma puipuia ai lamatiaga o le soifua maloloina e fesoʻotaʻi ma iole.
Genetics ma le lapopoa o isumu
E tele sona sao o le kenera i le fuafuaina o le tele o isumu. O nisi o isumu e masani ona lapopoa pe laiti nai lo isi, ma e mafai ona tuufaasolo mai i augatupulaga. E mafai fo'i ona fa'aoga polokalame fa'afailele e maua ai isumu o se lapo'a fa'apitoa pe filifili fo'i mo uiga fa'apitoa.
A'afiaga ole si'osi'omaga ile lapopoa o isumu
E mafai fo'i ona a'afia le lapopo'a o isumu. O iole e nonofo i si'osi'omaga e utiuti alaga'oa po'o le tele o tauvaga mo mea'ai e ono la'ititi nai lo iole e maua le tele o mea'ai ma punaoa. O le vevela ma le susu e mafai foi ona afaina ai le tuputupu ae ma le tuputupu ae o isumu.
Mea'ai ma le tele o isumu
O mea'ai o le isi lea vaega taua e iloa ai le tele o isumu. O iole e mafai ona maua se mea'ai paleni ma mea'ai talafeagai o le a lapopoa ma maloloina nai lo iole e leai. O le le lava o le taumafa e mafai ona fa'aletonu ai le tuputupu a'e ma isi fa'afitauli fa'alesoifua maloloina i isumu.
Faiga o isumu ma o latou lapopoa
E tele ituaiga eseese o isumu, ma o ituaiga taitasi e mafai ona eseese i le lapopoa ma foliga vaaia. O nisi ituaiga, e pei o le Dumbo rat, e lauiloa mo o latou taliga tetele, aʻo isi e iai ni mamanu faʻapitoa poʻo ni lanu. O ituaiga e pei o le Norwegian rat ma le Fancy rat e lauiloa o ni fagafao ma e faigofie ona aʻoaʻoina ma faʻafesoʻotaʻi.
Le tele o le iole fa'amauina
O le iole pito sili ona tele na faamaumauina i le tala faasolopito o le Gambian pouched rat e igoa ia "Cricket" sa nofo i Peretania ma e silia ma le 4 pauna le mamafa. Ae ui i lea, e le o se lapo'a masani mo isumu, ma o le tele o iole o le a le tupu tele.
O manatu sese masani e uiga i le lapopoa o isumu
E tele manatu sese e uiga i le lapopoa o iole, e aofia ai le talitonuga o iole uma e tetele ma matautia. O le mea moni, o le tele o isumu o manu laiti ma feololo e le o se fa'amata'u taua i tagata. Ae ui i lea, e mafai lava ona lamatia ai le soifua maloloina ma mafai ona afaina ai meatotino.
Le tele o iole pe a faatusatusa i isi rodents
O isumu e le o ni tootoo tetele, ae e lapopoa pea nai lo le tele o isi meaola faalafua masani. O isumu, mo se faʻataʻitaʻiga, e laʻititi tele nai lo isumu ma e masani ona ola e na o ni nai inisi le umi. O isi rodents e pei o squirrels ma chipmunks e lapopoa foi nai lo isumu ae laiti nai lo isumu.
Lapopo'a o isumu ma lona a'afiaga i a'afiaga o le soifua maloloina
O le lapopoa o isumu e mafai ona a'afia ai le soifua maloloina e feso'ota'i ma nei fa'ama'i. O isumu lapopo'a e ono sili atu ona malolosi ma e mafai ona fa'aleagaina ai mea totino, a'o tama'i isumu e mafai ona oomi i totonu o avanoa laiti ma maua ai le avanoa i nofoaga e le mafai e isumu tetele. Ae ui i lea, o iole uma lava e mafai ona feaveai faʻamaʻi ma parasite e mafai ona feaveaʻi i tagata, e taua ai le puleaina o faʻamaʻi ma puipuia le faʻafesoʻotaʻi ma nei meaola faalafua.
Fa'ai'uga: O mea e tatau ona e iloa e uiga i le tele o iole
O le malamalama i le lapopoa o isumu e taua tele mo le puleaina o faʻamaʻi ma le puipuia o aʻafiaga o le soifua maloloina e fesoʻotaʻi ma nei faʻamaʻi. E ui o isumu e mafai ona eseese le lapopoa e faalagolago i genetics, siosiomaga, ma meaʻai, o le tele o isumu e laiti ma feololo manu e le o se taufaamatau tele i tagata. Peita'i, e mafai e isumu uma ona feavea'i fa'ama'i ma fa'ama'i, e taua ai le faia o laasaga e taofia ai le fa'afeso'ota'i ma nei fa'ama'i.
