Igoa Eseese mo Vaega o Laumei Sami

O le a le igoa o le Vaega o Laumei Sami

O le sami o le lalolagi o loʻo i ai le tele o ituaiga o meaola mataʻina, ma o laumei o se tasi o tagata e sili ona pele. O nei tagata anamua ua pu'eina loto o tagata i le salafa o le kelope i a latou gaioiga tausaafia ma uiga agamalu. Ae pe na e mafaufau ea po o le a le igoa o le vaega o laumei?

O se vaega o laumei o le sami e taʻua o le "pale." O le faaupuga lea e fa'amatala ai le fa'apotopotoina o laumei a'o latou folau i le vasa tele. E pei lava o se vaega o manulele e taʻua o le lafu poʻo se vaega o iʻa e taʻua o se aʻoga, o se paʻu o laumei o le sami e faʻaalia ai le faʻatasia o nei meaola matagofie i lo latou natura masani.

O laumei o le sami o ni meaola nofofua mo le tele o vaega, e faʻaalu le tele o latou olaga naʻo latou i le sami. Ae ui i lea, i taimi patino o le tausaga, e pei o le vaitau o le faamoega, e mafai e laumei sami ona potopoto i ni vaega tetele i luga o matafaga e tuʻu ai a latou fua. O nei faatasiga, ua taʻua o “arribadas,” e mafai ona aofia ai le faitau selau po o le faitau afe o laumei. O le molimauina o sea mea na tupu o se mea ofoofogia moni!

E taua le maitauina o laumei o le sami e feagai ma le tele o faʻamataʻu i lo latou ola, e aofia ai le faʻaleagaina o nofoaga, filogia, ma suiga o le tau. O taumafaiga fa'asao e taua tele i le puipuia o nei meaola ofoofogia ma fa'amautinoaina lo latou ola pea. Ia tatou talisapaia ma faapelepele i le matagofie o laumei ma a latou pa, ma tatou galulue faatasi e faasao o latou siosiomaga maaleale mo tupulaga a sau.

O Laumei Mata'ina o le Sami ma o latou Igoa Vaega Eseese

O laumei o le sami o ni meaola mataʻina ua faʻaofo tagata mo le tele o seneturi. Faatasi ai ma a latou gaioiga faifai malie ma foliga matagofie, o se vaaiga e matamata i ai. Ae na e iloa o laumei sami e iai foʻi igoa eseese o vaega?

O se vaega o laumei e ta'ua o le bale. O lenei faaupuga e talitonu e afua mai i le upu Dutch “bāl,” o lona uiga o le polo. E fa'atatau i foliga lapotopoto o se vaega o laumei o lo'o opeopea i le vai.

Peita'i, e 'ese'ese igoa fa'avasega e fa'aogaina mo laumei sami e fa'atatau i le ituaiga. Mo se faʻataʻitaʻiga, o se vaega o laumei sami e taʻua o se ofaga, ae o se vaega o laumei lanu meamata e taʻua o le kolone.

E mata'ina le a'oa'oina e uiga i nei igoa o vaega eseese ma pe fa'apefea ona atagia uiga ma amio a nei meaola ofoofogia. Pe o se pa, o se ofaga, po o se kolone, o le vaaia o se vaega o laumei sami i lo latou natura masani o se mea moni e manatua pea.

Laumei Sami Mata'utia ma Mata'utia

Laumei Sami Mata'utia ma Mata'utia

O laumei o le sami na pu'eina mafaufauga o tagata mo le tele o seneturi. O nei meaola anamua o loʻo i ai se ea o mea lilo ma faʻalavelave na faʻaosofia ai le tele o tala, tala faʻasolopito, ma talatuu.

E maua tele i vasa o le lalolagi, e lauiloa laumei i lo latou tomai maoae e folau mamao mamao ma toe foi atu i matafaga e tasi e ofaga ai i lea tausaga ma lea tausaga. O lenei amio faanatura ua fenumiai ai saienitisi ma faaosofia ai le maofa i tagata matau.

Faatasi ai ma o latou foliga mataʻina ma gaioiga faʻalelei, e masani ona vaʻaia laumei o se faʻailoga o le poto, umi le ola, ma le malosi i le tele o aganuu. I nisi o talitonuga anamua, sa manatu foi i latou o leoleo o le sami, na tuuina atu i ai le faatumauina o le paleni maaleale o le gataifale.

Ae o laumei o le sami e le na o ni faailoga po o ni ata o talatuu. O i latou o ni tagata ola, o loo feagai ma le tele o taufaamatau i le lalolagi i aso nei. O le filogia, fa'aleagaina o mea e nonofo ai, ma suiga o le tau o lo'o i ai ni fa'alavelave tetele i nei meaola tetele.

O lo'o fa'agasolo taumafaiga fa'asao i le lalolagi atoa ina ia puipuia laumei ma fa'amautinoa lo latou ola mo tupulaga o le lumana'i. Mai nofoaga tu'ufa'atasiga fa'asao o le gataifale e o'o atu i fa'alapotopotoga fa'apitoa, o lo'o fa'atasia tagata e puipui ia manu fa'ailoga.

A'o tatou fa'aauau pea ona fa'ailoa mea lilo o laumei o le sami, o lo'o fa'atupula'ia lo latou taua i le gataifale. E fai ma fa'ailoga autu o le soifua maloloina o le sami ma o lo'o iai se sao taua i le fa'atumauina o le paleni o fa'anatura o le gataifale.

O lea ia tatou maofa i laumei mataʻutia ma le mataʻutia, ma auai i taumafaiga e puipuia ma faʻasaoina nei meaola ofoofogia mo augatupulaga a sau.

Igoa Vaega Fa'afiafia mo Laumei Sami

O laumei o le sami o ni meaola matagofie e masani ona vaʻaia o aau faʻatasi i vaega. E ui o le faaupuga "vaega" e masani ona faʻaaogaina e faʻamatala ai se faʻapotopotoina o laumei sami, e tele isi igoa e mafai ona faʻaogaina e faʻaopoopo ai se paʻi o le faʻalavelave ma le tulaga ese. O nisi nei o igoa fa'afiafiaga mo laumei sami:

1. Ose Laumei Sami: O lenei faaupuga e sau mai le upu faaPeretania tuai “bala,” o lona uiga o se fusi poʻo se afifi. Na te pu'eina lelei le ata o laumei o lo'o fe'au fa'atasi fa'atasi i totonu o se vaega fa'apipi'i.

2. Ose Flotilla o Laumei Sami: O le faaupuga "flotilla" e masani ona faʻaaogaina e faʻamatala ai se vaʻa o vaʻa poʻo vaʻa. Fa'atatau i laumei o le sami, e fa'ailoa mai ai le manatu o se vaega o laumei o lo'o 'au'au fa'atasi, e pei o se va'a o lo'o su'esu'eina le vasa.

3. Ose scurry of Sea Laumei: O lenei faaupuga fa'ata'alo e fa'asino i se gaioi vave po'o se gaio'iga pisi. E valiina se ata o laumei o loʻo aau malosi ma maulu faʻatasi, atonu e suʻe ni meaʻai poʻo se nofoaga e ofaga ai.

4. O le Fa'apotopotoga o Laumei: E pei o se fa'apotopotoga o tagata o lo'o fa'apotopoto mo se fa'alotu po'o se fa'afiafiaga, o lenei fa'amatalaga e fa'amatala ai laumei o le sami o lo'o fa'atasi mo se fa'amoemoe masani, e pei o le fa'aipoipo po'o le femalaga'i.

5. O le Iila o Laumei: O lenei faaupuga fa'asolo e fa'atusaina ai le fe'ilafi ma le pupula o atigi laumei a'o fe'au fa'atasi. E faaosofia ai se lagona o le matagofie ma le lalelei.

6. O le Poto o Laumei: Fa'aosofia e le poto e masani ona feso'ota'i ma laumei o le sami, o lenei fa'aupuga o lo'o ta'u mai ai se vaega o laumei o se aofa'iga o tagata popoto ma tagata anamua. E atagia mai ai lo latou ola umi ma le poto ua latou maua.

O nei igoa fa'afiafiaga e fa'aopoopoina ai se pa'i o mafaufauga ma le loloto i talanoaga e uiga i laumei sami. Pe e te taʻua i latou o se paʻu, o se fuʻa, o se scurry, o se faapotopotoga, o se iila, po o se poto, o faaupuga taitasi e puʻeina se uiga tulaga ese o amioga ma le auai o nei meaola mamalu.

Nauna Tu'ufa'atasi mo Laumei

A o'o fa'atasi se vaega o laumei, e mafai ona fa'asino i ni nauna tu'ufa'atasi eseese. O nei faaupuga e masani ona faʻaaogaina e faʻamatala ai amioga faʻapitoa poʻo uiga o le vaega. O nisi nei o fa'ata'ita'iga:

  • Se pa'u laumei
  • Se fuga o laumei sami
  • Se lafu laumei
  • Se ofaga o laumei
  • Se pusa laumei
  • O se vaa laumei

O le fa'aogaina o nei nauna tu'ufa'atasi e mafai ona eseese e fa'atatau i le itulagi ma le fa'amatalaga patino. Mo se fa'ata'ita'iga, o le "bale" e masani ona fa'aoga e fa'asino i se vaega o laumei o lo'o fe'au fa'atasi, a'o le "nofoaga" e fa'aaoga e fa'amatala ai se vaega o laumei e tu'u fuamoa i luga o le matafaga.

O nei nauna tu'ufa'atasi e le gata ina fa'aopoopoina ai le 'ese'esega i la tatou gagana, ae fa'ailoa ai fo'i uiga fa'aagafesootai o laumei. E ui lava o ni manu tuufua mo le tele o o latou olaga, e mafai ona latou o mai faatasi i vaega mo faamoemoega eseese, e pei o le faiaiga, femalagaiga, po o le ofaga.

Au Laumei Matagofie ma Fetolofi

O laumei o le sami o ni meaola matagofie e masani ona faʻapotopoto i vaega, e iloa i igoa eseese e faʻatatau i ituaiga ma o latou tulaga o le olaga. O nei vaega e le gata ina fa'atupuina se lagona fa'alaua'itele i laumei ae maua ai fo'i fa'amanuiaga eseese ma puipuiga.

Se pa'u o laumei: O se vaega o laumei e masani ona taʻua o le "bale" poʻo le "lili." O lenei faaupuga e masani ona fa'amatala ai se vaega o laumei o lo'o va'aia opeopea i tafatafa o le vai. Ose vaaiga mata'ina le molimauina o le faitau sefulu po'o le faitau selau o laumei fa'atasi, aau i le gaio'i fa'atasi.

O se fetolofi o to'a: A fofoa e laumei pepe mai a latou fua ma agaʻi atu i le sami, ona latou faia lea o le mea e taʻua o le "tolo". O nei meaola laiti, e masani lava e le sili atu nai lo ni nai inisi le umi, o loʻo savavali faʻatasi i le vai, e faʻamalosia e latou lagona e ola ai. Ae paga lea, e toʻatele tagata faʻatauvaʻa o loʻo faʻatali mo i latou i lenei faigamalaga mataʻutia.

O se faapotopotoga o tagata matutua: O laumei sami matutua e masani ona potopoto i nofoaga patino poʻo nofoaga mo mafuaaga eseese. O nei faapotopotoga ua taʻua o “faapotopotoga” ma e eseese fuafuaga e iai, e pei o le fafagaina, faaipoipo, po o le mālōlō. O nei vaega e mafai ona eseese le lapopoa, e amata mai i nai tagata taʻitoʻatasi e oʻo atu i le selau poʻo le faitau afe o laumei, e faʻatatau i le ituaiga ma le nofoaga.

O se fa'ailoga o loggerheads: O laumei sami, o se tasi o ituaiga taatele, e iai o latou igoa tulaga ese mo se vaega. A fa'atasi laumei, e ta'ua o le "fa'alili". O laumei nei e lauiloa i a latou sipepa lapopoa ma malolosi, lea e fesoasoani ia i latou e folau ai i le vai ma eli faamoega i matafaga oneone.

O se fu'a o leatherbacks: O laumei mata'utia lea o tua o le sami o laumei ola sili ona lapopo'a, ma o latou vaega e ta'ua o se “vaa”. O nei laumei e mafai ona oo atu i le 2,000 pauna le mamafa ma e mafai ona maulu i se loloto maoae. E mata'ina le va'ai atu i se fu'a o pa'u o lo'o fe'avea'i i le vasa, o latou atigi pa'u lanu uliuli e fa'afeagai ma le vai lanumoana loloto.

O se au o lanu meamata: O laumei lanu meamata, e faaigoa i a latou atigi lanu meamata, e fai ai ni vaega e taʻua o le “swarm”. O laumei nei o laumei ma e masani ona potopoto i nofoaga e iai mutia, lea e maua ai le tele o meaʻai. O le vaai atu i le fuifui o lanu meamata o loo fegaoioiaʻi ma aai i luga o mutia, o se faamaoniga lea o le matagofie ma le manaia o le natura.

I le fa'ai'uga, o laumei o le sami o ni meaola mata'ina e fa'atupu vaega 'ese'ese i vaega eseese o latou olaga. Pe o se pa'u, o se fetolofi, o se aulotu, o se i'a, o se va'a, po'o se 'au, o nei fa'atasiga e aoga tele mo laumei ma saofagā i le ofoofogia ma le 'ese'esega o le fa'anatura o le gataifale.

Mata'utia Ituaiga Vasa o Laumei

O laumei o le sami, o se meaola mataʻina o le sami, ua faoa ai mafaufauga o tagata mo le tele o seneturi. O nei meaola ofoofogia ua latou faia ni vaega faʻapitoa faʻapitoa e taʻua o ituaiga, o loʻo faʻaalia uiga mataʻina ma le fusia.

O se tasi ituaiga lauiloa o laumei sami o le Leatherback Tribe. I le avea ai ma ituaiga sili ona tele o laumei sami, ua lauiloa le Leatherbacks mo lo latou tutumau ma le gafatia e faimalaga mamao. Latou te fausia ni ituaiga e feoa'i fa'atasi, e mulimuli atu i au o le sami ma le vevela e su'e ai nofoaga lelei atoatoa.

O le isi ituaiga mata'ina o le Green Sea Turtle Tribe. O laumei nei e lauiloa mo a latou atigi lanu meamata lanumeamata ma meaʻai o le herbivorous. Latou te fa'apotopoto i ituaiga tetele e 'ai i luga o moega mutia, i se faiga fa'amaopoopo ma fa'atasi. O le faia o lea mea, latou te faatumauina le paleni o le si'osi'omaga o latou nofoaga ma saofagā i le soifua maloloina o le gataifale.

O le Hawksbill Turtle Tribe o se isi vaega mataina o laumei sami. Faatasi ai ma a latou atigi mataʻina matagofie ma tulaga ese mamanu, e matua lamatia lava. O laumei nei e fai ni ituaiga e feoa'i i le va o a'au 'amu eseese, e fafaga i omomi ma invertebrates. O lo latou iai i nei aau e taua tele mo le fa'atumauina o le soifua maloloina ma le olaola o meaola faanatura o amu.

O se tasi o ituaiga sili ona tulaga ese o laumei sami o le Loggerhead Tribe. Ua lauiloa i latou i o latou ulu tetele ma auvae malolosi, lea e mafai ai ona latou 'aina mea'ai maaa e pei o paa ma mollusks. O nei laumei e fai ni ituaiga i a latou faigamalaga umi, faʻamautinoa le puipuiga ma le lagolagosua.

O le mea mulimuli, o loʻo i ai le matou Olive Ridley Turtle Tribe. O nei laumei laiti e lauiloa i a latou amio faʻanofo faʻatasi, lea e faitau selau ma o nisi taimi e afe fafine e o mai faʻatasi i le matafaga e tuʻu a latou fua. O lenei vaaiga ofoofogia e le gata ina maua ai se lagona o le lotogatasi ae e avea foi ma se puipuiga mai tagata faʻatau.

O nei ituaiga o laumei o loʻo faʻatusalia le uiga ese o le eseesega ma le fetuutuunai o nei meaola anamua. Latou te faamanatu mai ia i tatou le taua o taumafaiga faasao e puipuia o latou nofoaga ma mautinoa lo latou ola mo tupulaga o le lumanai.

Flotilla Lilo ma Fala o Laumei Sami

Pe a e mafaufau i laumei o le sami, atonu e te vaai faalemafaufau i meaola nofo toatasi o feosofi malie i le vasa. Ae ui i lea, e le o taimi uma e na o laumei. O le mea moni, e masani ona latou potopoto i vaega e taʻua o flotillas poʻo bales. O nei faatasiga o laumei e mafai ona fai si mata'ina i le molimauina ma le taofiofia o se ea o mealilo.

O le fuga o laumei o le sami e faasino i se vaega o nei meaola mamalu o loo aau pe opeopea faatasi. O nei faʻapotopotoga e mafai ona eseese le lapopoa, mai naʻo ni nai laumei i le taseni poʻo le selau. E iai le talitonuga o laumei o le sami e o mai faatasi i fuifui ona o nisi o mafuaaga, e aofia ai le faiaiga, fafaga, pe na o le malolo ma fegalegaleai.

E pei o fuga, o se pa'u o laumei o se faaupuga fo'i e fa'aaoga e fa'amatala ai se vaega o nei meaola o le gataifale. O le upu "bale" e sau mai le upu Falani Tuai "bailler," o lona uiga "ia tuuina atu." E masani ona fa'aoga lea upu pe a fa'atatau i se vaega tele o laumei, aemaise lava pe a o'o mai i uta mo le ofaga.

E ui e le o malamalama atoatoa i mafuaʻaga tonu mo le faʻavaeina o fuga ma laumei, ae talitonu tagata suʻesuʻe o nei faʻapotopotoga e iai se sao taua i le ola ma le faʻasaoina o nei meaola lamatia. E ala i le su'esu'eina o amioga ma le malosi o nei vaega, e mafai ai e saienitisi ona maua ni malamalamaaga taua i le taamilosaga o le olaga ma mamanu o le fanau mai o laumei sami.

O le isi taimi e te vaʻaia ai se laumei sami, ia manatua atonu e le naʻo ia. E mafai ona avea ma se vaega o se fu'a po'o se bale, e folau i vasa tetele ma fa'aopoopo i le ofoofogia ma le matagofie o le lalolagi o le gataifale.

Vitio:

Pu'eina o Laumei Sami!

Ata o le tusitala

Dr. Chyrle Bonk

O Dr. Chyrle Bonk, o se fomai manu tuuto, ua tuufaatasia lona alofa mo manu ma le sefulu tausaga o le poto masani i le tausiga o manu fefiloi. Faatasi ai ma ana sao i lomiga a fomai manu, na te pulea lana lava lafu povi. A le faigaluega, e fiafia o ia i laufanua toafilemu o Idaho, e suʻesuʻe le natura ma lona toʻalua ma lana fanau e toʻalua. Na maua e Dr. Bonk lana Doctor of Veterinary Medicine (DVM) mai le Oregon State University i le 2010 ma fa'asoa lona tomai e ala i le tusitusi mo upegatafa'ilagi ma mekasini.

Tuua se Faamatalaga