Chiyambi: Kumvetsetsa Lizard Physiology
Abuluzi ndi zolengedwa zochititsa chidwi zomwe zili m’gulu la zokwawa. Zimabwera m’maonekedwe, makulidwe, ndi mitundu yosiyanasiyana ndipo zimapezeka pafupifupi padziko lonse lapansi. Kumvetsetsa physiology yawo ndikofunikira kuti mudziwe zambiri zamakhalidwe awo, malo okhala, komanso njira zopulumukira. Chimodzi mwa zinthu zomwe zimatsutsana kwambiri za physiology ya buluzi ndi yakuti ali ndi magazi ozizira kapena otentha.
Kodi Kutentha kwa magazi ndi chiyani?
Kutentha kwa magazi, komwe kumadziwikanso kuti endothermy, ndiko kuthekera kwa chamoyo kuwongolera kutentha kwa thupi mkati mwake. Nyama zamagazi ofunda zimasunga kutentha kwa thupi kosalekeza komwe sikudalira chilengedwe. Amakwaniritsa izi popanga kutentha kudzera munjira za kagayidwe kachakudya, monga kupuma kwa ma cell, ndikuwongolera kutayika kwa kutentha kudzera munjira zakuthupi, monga thukuta kapena kunjenjemera. Nyama zoyamwitsa ndi mbalame ndi zitsanzo zakale za nyama zamagazi ofunda. Amatha kuchita bwino m'malo osiyanasiyana, kuyambira kumalo ozizira kwambiri a Arctic tundras mpaka ku zipululu zotentha kwambiri.
Kodi Cold bloodedness ndi chiyani?
Magazi ozizira, omwe amadziwikanso kuti ectothermy, ndi zosiyana ndi kutentha kwa magazi. Zinyama zozizira zimadalira chilengedwe kuti zisamatenthetse kutentha kwa thupi. Sizingapangitse kutentha mkati choncho ziyenera kuwotcha padzuwa kapena kufunafuna mthunzi kuti zitenthe kapena kuziziritsa. Zinyama zozizira ndizofala kwambiri m'magulu a reptilian ndi amphibian. Nthawi zambiri amapezeka m'malo otentha kapena otentha ndipo sasintha kwambiri ndi kutentha kwambiri.
Kumvetsetsa Lizard Metabolism
Metabolism ndi gulu la zinthu zomwe zimachitika m'zamoyo kuti zikhale ndi moyo. Abuluzi ali ndi kagayidwe kake kapadera komwe kamatengera chilengedwe chawo. Iwo ndi ectothermic, kutanthauza kuti kutentha kwa thupi lawo kumayendetsedwa ndi malo ozungulira. Kagayidwe kawo kagayidwe kake kamachepa poyerekezera ndi nyama zamagazi ofunda, ndipo kaŵirikaŵiri amafunikira chakudya chochepa kuti akhale ndi moyo. Amakhalanso ndi chiwopsezo chochepa cha kagayidwe kachakudya akapanda kugwira ntchito, zomwe zimawalola kuti azisunga mphamvu.
Mkangano: Kodi Abuluzi Ndi Ozizira?
Mkangano woti ngati abuluzi ndi ozizira kapena ofunda, wakhala ukupitirira kwa zaka zambiri. Akatswiri ena amatsutsa kuti abuluzi ali ndi magazi ozizira chifukwa sangathe kuwongolera kutentha kwa thupi lawo mkati. Amadalira chilengedwe kuti chitenthe kapena kuzizira, ndipo kutentha kwa thupi lawo kumasinthasintha ndi kutentha kozungulira. Komabe, akatswiri ena amanena kuti abuluzi sakhala ndi magazi ozizira kwenikweni, koma amakhala ndi kagayidwe kake kake kagayidwe kake kamene kamagwera pakati.
Mkangano: Kodi Abuluzi Ndi Magazi Ofunda?
Kumbali ina, akatswiri ena amanena kuti abuluzi ali ndi magazi ofunda chifukwa amatha kukweza kutentha kwa thupi lawo pogwiritsa ntchito njira za thupi. Mwachitsanzo, mitundu ina ya abuluzi imatha kukweza kutentha kwa thupi lawo popsa ndi dzuwa kapena kunjenjemera. Angathenso kuwongolera kutentha kwa thupi lawo posintha makhalidwe, monga kufunafuna mthunzi kapena kukumba pansi. Njira izi zikuwonetsa kuti abuluzi amatha kukhala ndi zovuta za metabolic kuposa momwe amaganizira kale.
Umboni: Kuyeza Kutentha kwa Thupi la Buluzi
Njira imodzi yodziwira ngati abuluzi ali ndi magazi ozizira kapena otentha ndiyo kuyesa kutentha kwa thupi lawo. Kafukufuku wasonyeza kuti mitundu ina ya abuluzi imatha kusunga kutentha kwa thupi nthawi zonse ngakhale m’malo osinthasintha. Mwachitsanzo, chinjoka cha ndevu ( Pogona vitticeps ) chawonedwa kuti chimakhalabe ndi kutentha kwa thupi mkati mwamtundu wopapatiza, mosasamala kanthu za kutentha kwa malo ake. Izi zikusonyeza kuti abuluzi akhoza kukhala ndi mlingo wina wowongolera kutentha.
Umboni: Mlingo wa Ntchito ya Buluzi
Njira ina yodziwira ngati abuluzi ali ndi magazi ozizira kapena otentha ndikuwona momwe amachitira. Nyama zamagazi ofunda nthawi zambiri zimakhala zokangalika kuposa zamagazi ozizira chifukwa zimakhala ndi metabolism yayikulu. Komabe, kafukufuku wasonyeza kuti mitundu ina ya abuluzi amatha kukhala achangu, ngakhale m’malo ozizira kwambiri. Izi zikuwonetsa kuti abuluzi amatha kukhala ndi vuto la metabolic lovuta kwambiri kuposa momwe amaganizira kale.
Umboni: Malo a Abuluzi ndi Nyengo
Malo okhala abuluzi ndi nyengo zimapereka chidziwitso chowonjezera pazathupi lawo. Nyama zoziziritsa kukhosi nthawi zambiri zimapezeka kumalo otentha, komwe zimatha kuwotcha padzuwa kuti zitenthe. Komabe, abuluzi ena amapezeka m’malo ozizira, monga kumapiri a Andes. Izi zikuwonetsa kuti abuluzi amatha kukhala ndi vuto la metabolic lovuta kwambiri kuposa momwe amaganizira kale.
Pomaliza: Kodi Abuluzi Ali ndi Magazi Ozizira Kapena Otentha?
Mkangano woti abuluzi ali ozizira kapena ofunda ukupitirirabe. Ngakhale akatswiri ena amatsutsa kuti abuluzi amakhala ndi magazi ozizira kwambiri, ena amati thupi lawo ndi lovuta kwambiri kuposa momwe amaganizira poyamba. Umboni wochokera ku kafukufuku wokhudzana ndi kutentha kwa thupi, kuchuluka kwa zochitika, ndi malo okhala umasonyeza kuti abuluzi akhoza kukhala ndi kagayidwe kake kake kagayidwe kake kamene kamagwera pakati.
Zotsatira zake: Kodi Zimatanthauza Chiyani pa Khalidwe la Lizard?
Kumvetsetsa ngati abuluzi ali ndi magazi ozizira kapena otentha kumakhala ndi zotsatira pa khalidwe lawo. Ngati abuluzi ali ndi magazi ozizira kwambiri, amatha kukhala osachita masewera olimbitsa thupi m'malo ozizira ndipo angafunike nthawi yochuluka kuti atenthedwe asanayambe kugwira ntchito. Komabe, ngati abuluzi ali ndi kagayidwe kachakudya kovutirapo, amatha kuzolowera malo osiyanasiyana ndikuwonetsa kusinthasintha kwamakhalidwe.
Kafukufuku Wamtsogolo: Kuwona Lizard Physiology
Kafukufuku wamtsogolo pa physiology ya buluzi adzawunikira zambiri pamlingo wawo wa metabolic komanso kuwongolera kwamafuta. Kupita patsogolo kwaukadaulo, monga kujambula kwamafuta ndi kusanthula kwa majini, kungapereke chidziwitso chatsopano cha momwe abuluzi amawongolera kutentha kwa thupi lawo ndikusunga homeostasis. Kumvetsetsa zakuthupi kwa abuluzi n'kofunika kwambiri kuti titeteze zamoyo zochititsa chidwizi komanso kuteteza malo awo kuti mibadwo yamtsogolo idzakhale.
