နိဒါန်း- နွားများကို အဘယ်အရာဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားသနည်း။
နွားများသည် ကမ္ဘာတဝှမ်းတွင် တွေ့ရအများဆုံး အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များထဲမှ တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ နို့ထွက်ပစ္စည်း၊ အသားနှင့် သားရေကဲ့သို့သော အခြားသော ရလဒ်များကြောင့် လူသိများသည်။ နွားများတွင် ၎င်းတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်ပေါ်တွင် အမျိုးမျိုးသော အဖုံးများ ပါရှိပြီး ၎င်းတို့အား ကြမ်းတမ်းသော ပတ်ဝန်းကျင်များမှ ကာကွယ်ပေးကာ ၎င်းတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ထိန်းညှိရာတွင် ကူညီပေးသည်။ နွားများ၏ အဓိကအဖုံးသုံးမျိုးမှာ အမွေး၊ အရေနှင့် ဦးချိုများဖြစ်သည်။
ဆံပင်- နွားများ၏ အဓိကအဖုံး
ဆံပင်သည် နွားများ၏ အဓိက အကျုံးဝင်ပြီး ၎င်းတို့၏ တစ်ကိုယ်လုံးတွင် တွေ့ရှိရသည်။ ၎င်းသည် နွားများကို အပူ၊ အအေး၊ မိုးနှင့် လေကဲ့သို့သော ပြင်ပပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကြောင်းတရားများမှ ကာကွယ်ပေးသောကြောင့် အရေးကြီးဆုံးသော ကာဗာတစ်ခုဖြစ်သည်။ နွားမွေး၏ အထူ၊ အရောင်၊ အလျားနှင့် အမွှေးအမျှင်များသည် ၎င်းတို့ပိုင်ဆိုင်သည့် မျိုးစိတ်နှင့် ဒေသပေါ်မူတည်၍ ကွဲပြားသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် နွားများသည် ပြားချပ်ပြီး ချောမွေ့သော အမွေးတိုသည်။ သို့သော်လည်း အချို့မျိုးစိတ်များသည် အေးသောရာသီဥတုတွင် ၎င်းတို့ကို နွေးထွေးစေရန် ကူညီပေးနိုင်သည့် ပိုရှည်သော ဆံပင်များရှိသည်။
နွားမွေး အမျိုးအစား အမျိုးမျိုး
နွားမွေး ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိပါသည်။ ပင်မဆံပင်ကို အကာအကွယ်ဆံပင်ဟုလည်း ခေါ်ကြပြီး အထူဆုံးနှင့် အရှည်ဆုံးသော ဆံပင်၏ အပြင်ဘက်အကျဆုံးအလွှာဖြစ်သည်။ ဒုတိယဆံပင်နဲ့ ပြုလုပ်ထားတဲ့ အောက်ခံအင်္ကျီကို ကာကွယ်ပေးပါတယ်။ ဒုတိယဆံပင်သည် မူလဆံပင်ထက် ပိုတိုပြီး၊ ပိုကောင်းကာ ပျော့ပြောင်းသည်။ ၎င်းသည် insulator အဖြစ်လုပ်ဆောင်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ထိန်းညှိရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။ အပူပိုင်းဒေသများတွင် မွေးမြူထားသော နွားများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် အမွေးပိုတိုပြီး ပါးလွှာကာ အေးမြစေရန် ကူညီပေးသည်။
နွားဇီဝကမ္မဗေဒတွင် ဆံပင်၏အခန်းကဏ္ဍ
အကာအကွယ်နှင့် အပူချိန်ထိန်းညှိပေးခြင်းအပြင် နွားမွေးများသည် ၎င်းတို့၏ အာရုံခံအာရုံခံမှုတွင် အခန်းကဏ္ဍတစ်ခုမှ ပါဝင်ပါသည်။ ဆံပင်သည် နွားများကို ထိတွေ့မှု၊ ဖိအားနှင့် အပူချိန်ပြောင်းလဲမှုတို့ကို ခံစားရစေရန် ကူညီပေးသည်။ နွားများကြား လူမှုဆက်ဆံရေးတွင်လည်း အခန်းကဏ္ဍတစ်ခုမှ ပါဝင်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ နွားများသည် ယင်ကောင်များကို မသက်မသာဖြစ်စေသည်ဟု ဖော်ပြကာ ၎င်းတို့၏အမြီးများကို အသုံးပြုသည်။ သုတေသနတွေအရ ဆံပင်ရှည်တဲ့နွားတွေဟာ ဆံပင်တိုတဲ့နွားတွေနဲ့ ယှဉ်ရင် ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေ ပိုနည်းပါတယ်။
အရေပြား- နောက်ထပ် အရေးကြီးသော နွားအုပ်
အရေပြားသည် ပွန်းပဲ့ခြင်း၊ ဒဏ်ရာများနှင့် ရောဂါများကဲ့သို့သော ပြင်ပအချက်များမှ ကာကွယ်ပေးသော နွားများ၏ အခြားအရေးကြီးသော ဖုံးအုပ်မှုဖြစ်သည်။ နွားအရေခွံကို epidermis နှင့် dermis နှစ်ခုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ Epdermis သည် အရေပြား၏ အပြင်ဘက်ဆုံးအလွှာဖြစ်ပြီး အရေပြား၏ အပြင်ဘက်ဆုံးအလွှာဖြစ်ပြီး အရေပြားအတွင်းပိုင်းသည် ပိုထူကာ ချွေးဂလင်းများ၊ ဆံပင်မွေးညင်းပေါက်များနှင့် အာရုံကြောအဆုံးများပါရှိသည်။ နွားအရေပြားတွင် ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ပေးသည့် မယ်လနင်ဓာတ်လည်း ပါဝင်သည်။
နွားအရေခွံဖွဲ့စည်းပုံနှင့် လုပ်ဆောင်မှု
နွားအရေခွံသည် လူ့အရေပြားထက် ပိုထူပြီး ကော်လာဂျင်ပါဝင်မှု ပိုများသည်။ Collagen သည် အရေပြား၏ elasticity နှင့် ခိုင်ခံ့မှုကို ထိန်းသိမ်းပေးသည်။ နွားအရေပြားတွင် အရေပြားကို ချောဆီထုတ်ပေးပြီး ရေဓာတ်ထိန်းပေးသည့် ဆီဥများကို ထုတ်လုပ်ပေးသည့် ဆီကြည်ဂလင်းများလည်း ပါရှိသည်။ ဤအဆီများသည် အရေပြားနှင့် ဆံပင်ကြား ပွတ်တိုက်မှုကို လျော့ပါးစေပြီး အရေပြားပွန်းပဲ့ခြင်းကို ကာကွယ်ပေးပါသည်။ အရေပြားသည် အပူချိန်ပြောင်းလဲမှုကို တုံ့ပြန်ရာတွင် သွေးကြောများကို ကျယ်စေခြင်း သို့မဟုတ် ကျဉ်းစေခြင်းဖြင့် အပူချိန်ထိန်းညှိခြင်းတွင် အခန်းကဏ္ဍတစ်ခုလည်း ပါဝင်ပါသည်။
နွားများတွင် အရေပြားကျန်းမာရေးအတွက် အရေးကြီးသည်။
ရောဂါအမျိုးမျိုး၊ ပွန်းပဲ့ဒဏ်ရာတွေကနေ ကာကွယ်ပေးတဲ့အတွက် နွားတွေအတွက် ကျန်းမာတဲ့အသားအရေက မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါတယ်။ အရေပြားကို ထိခိုက်မှု မှန်သမျှသည် ရောဂါပိုးဝင်ခြင်း နှင့် အခြားသော ကျန်းမာရေး ပြဿနာများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ပုံမှန်သန့်ရှင်းရေး၊ သင့်လျော်သောအာဟာရနှင့် သန့်ရှင်းသောနေထိုင်မှုအခြေအနေများသည် နွားများတွင် ကျန်းမာသောအသားအရေကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေပါသည်။ အရေပြားရောဂါများ သို့မဟုတ် ရောဂါပိုးဝင်ခြင်း၏ လက္ခဏာများကို တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန်မှ ချက်ချင်းပြသသင့်သည်။
ဦးချို- ထူးခြားသော နွားအုပ်
ဦးချိုများသည် နွားများ၏ အထူးခြားဆုံး အဖုံးများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး နွားထီးနှင့် အမျိုးသမီး နှစ်မျိုးစလုံးတွင် တွေ့ရှိရသည်။ ၎င်းတို့သည် ဆံပင်နှင့် လက်သည်းများကို ဖန်တီးပေးသည့် ပရိုတင်းတစ်မျိုးဖြစ်သည့် keratin ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ဦးချိုများကို သားကောင်များကို ခုခံကာကွယ်ရန်၊ လူမှုဆက်ဆံရေးနှင့် အပူထိန်းညှိခြင်းစသည့် ရည်ရွယ်ချက်အမျိုးမျိုးအတွက် အသုံးပြုသည်။ ၎င်းတို့သည် နွားများကြားတွင် ကြီးစိုးသော အထက်တန်းအဆင့်များ ထူထောင်ရာတွင်လည်း အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။
နွားချိုများ၏ ရည်ရွယ်ချက်နှင့် ကြီးထွားမှု
နွားချိုများကို တူးခြင်း၊ ခြစ်ခြင်းနှင့် လိမ်းပေးခြင်းစသည့် ရည်ရွယ်ချက်အမျိုးမျိုးအတွက် အသုံးပြုကြသည်။ ၎င်းတို့သည် အပူဓာတ်ကို စုပ်ယူရာတွင် ကူညီပေးခြင်းဖြင့် အပူချိန်ထိန်းညှိမှုတွင် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ နွားချိုများ၏ ကြီးထွားမှုသည် ၎င်းတို့၏ ဘဝတစ်လျှောက်လုံး အဆက်မပြတ်ဖြစ်ပြီး အချို့မျိုးစိတ်များတွင် ပေပေါင်းများစွာအထိ ရှည်လျားနိုင်သည်။ နွား၏မျိုးစိတ်၊ အသက်နှင့် အာဟာရပေါ်မူတည်၍ ဦးချိုများ ကြီးထွားနှုန်း ကွဲပြားသည်။
အခြားနွားအဖုံးများ- ခွာများနှင့် အမြီးများ
ခွာများနှင့် အမြီးများသည် ၎င်းတို့၏ ကျန်းမာရေးနှင့် ကျန်းမာရေးအတွက် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည့် နွားများ၏ အခြားအဖုံးများဖြစ်သည်။ ခွာများကို keratin ဖြင့်ပြုလုပ်ထားပြီး နွားခြေဖဝါးများကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်းနှင့် ရောဂါပိုးမွှားများရန်မှ ကာကွယ်ပေးသည်။ ခြေဖဝါးနှင့် အခြားခွာနှင့်ပတ်သက်သော ရောဂါများကို ကာကွယ်ရန်အတွက် သင့်လျော်သော ခွာစောင့်ရှောက်မှုသည် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါသည်။ အမြီးများကို ယင်ကောင်များကို ဖယ်ထုတ်ရန်၊ မသက်မသာ အချက်ပြခြင်းနှင့် ရပ်နေချိန်တွင် ဟန်ချက်ညီစေရန်အတွက် အသုံးပြုသည်။
နိဂုံး- အမျိုးမျိုးသော နွားအဖုံးများ
နိဂုံးချုပ်အားဖြင့်၊ နွားများသည် ပြင်ပပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာအချက်များမှ ကာကွယ်ပေးပြီး ၎င်းတို့၏ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ထိန်းညှိပေးသည့် အမျိုးမျိုးသောအဖုံးများရှိသည်။ ဆံပင်၊ အရေပြား၊ ချိုများ၊ ခွာများနှင့် အမြီးများသည် နွား၏ကျန်းမာရေးနှင့် ကောင်းကျိုးအတွက် အရေးကြီးသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ နွားများ ကျန်းမာပြီး သက်တောင့်သက်သာရှိစေရန် ဤအဖုံးများကို သင့်လျော်သော ဂရုစိုက်မှုနှင့် ဂရုပြုသင့်သည်။
ကိုးကားချက်များနှင့်ဆက်လက်ဖတ်ရှုရန်
- တိရစ္ဆာန်သိပ္ပံ- အစာခြေစနစ်နှင့် နွားများ၏ အာဟာရ။ (n.d.) ဒီဇင်ဘာလ 22 ရက်၊ 2021 ခုနှစ်၊ https://extension.psu.edu/digestive-system-and-nutrition-of-cattle မှ ရယူခဲ့သည်
- Harris, D. L. (2005)။ အမဲသားကျန်းမာရေးနှင့် နွားထုတ်လုပ်မှု။ Blackwell အရက်ဆိုင်။
- Klemm, R. D. (2010)။ နွားအမူအရာနှင့် သက်သာချောင်ချိရေး။ Wiley-Blackwell
- Krause, K. M. (2006)။ နွားများတွင် မျိုးပွားခြင်းဆိုင်ရာ ဇီဝကမ္မဗေဒ။ Wiley-Blackwell
- Smith, B. P. (2014)။ တိရိစ္ဆာန်ကြီးတွေရဲ့ အတွင်းပိုင်းဆေး။ မော်စဘီ။
