परिचय: प्राण्यांच्या पायांचे वर्गीकरण
प्राण्यांचा चालण्याचा आणि धावण्याचा मार्ग मोठ्या प्रमाणात, त्यांच्या पायांच्या संरचनेद्वारे निर्धारित केला जातो. शास्त्रज्ञांनी प्राणी त्यांचे वजन त्यांच्या पायावर कसे वितरीत करतात यावर आधारित तीन मुख्य श्रेणींमध्ये वर्गीकरण करण्यासाठी एक प्रणाली तयार केली आहे: डिजीटिग्रेड, अनगुलिग्रेड आणि प्लांटिग्रेड. ही प्रणाली आम्हाला प्राण्यांच्या हालचालींचे बायोमेकॅनिक्स समजून घेण्यास मदत करते आणि विविध प्रजातींच्या उत्क्रांतीबद्दल अंतर्दृष्टी प्रदान करू शकते.
डिजिटिग्रेड म्हणजे काय?
डिजिटिग्रेड प्राणी त्यांच्या पायाच्या बोटांवर चालतात, टाच आणि घोटा जमिनीवरून वर उचलतात. हे अधिक गती आणि चपळतेस अनुमती देते, परंतु यामुळे पायाच्या हाडे आणि कंडरा वर अधिक ताण येतो. डिजीटिग्रेड प्राण्यांच्या उदाहरणांमध्ये मांजर, कुत्री आणि काही पक्षी यांचा समावेश होतो.
डुक्कराच्या पायाचे शरीरशास्त्र
डुकराचा पाय दोन मुख्य भागांनी बनलेला असतो: खूर आणि दव. खुर हे जाड, कडक आवरण आहे जे पायाच्या हाडे आणि मऊ उतींचे संरक्षण करते. दवक्लॉ हा एक लहान, वेस्टिजिअल अंक आहे जो जमिनीला स्पर्श करत नाही. डुकरांना प्रत्येक पायाला चार बोटे असतात, परंतु यापैकी फक्त दोन बोटे जमिनीशी संपर्क साधतात.
डुक्कर त्याच्या पायाच्या बोटांवर किंवा तळव्यावर चालते का?
डुकरांना अनेकदा प्लांटिग्रेड मानले जाते, याचा अर्थ ते मानवाप्रमाणे त्यांच्या पायाच्या तळव्यावर चालतात. तथापि, हे पूर्णपणे अचूक नाही. डुक्कर प्रत्यक्षात त्यांच्या बोटांच्या टोकांवर चालतात, दवकळा जमिनीशी संपर्काचा पाचवा बिंदू म्हणून काम करतात. यामुळे ते प्लांटिग्रेड प्राण्यांपेक्षा डिजीटिग्रेड प्राण्यांच्या जवळ जातात.
अनगुलिग्रेड: खुर असलेल्या प्राण्यांची चालण्याची शैली
अनगुलीग्रेड प्राणी त्यांच्या बोटांच्या टोकांवर चालतात, परंतु त्यांनी एक विशेष रुपांतर विकसित केले आहे ज्याला खूर म्हणून ओळखले जाते. खूर एक जाड, केराटीनाइज्ड रचना आहे जी पायाच्या हाडांचे संरक्षण करते आणि मोठ्या पृष्ठभागावर प्राण्यांचे वजन वितरीत करते. अनगुलिग्रेड प्राण्यांच्या उदाहरणांमध्ये घोडे, गायी आणि हरीण यांचा समावेश होतो.
डुक्कराच्या पायांची खुर असलेल्या प्राण्यांशी तुलना करणे
डुकरांना अनगुलिग्रेड प्राण्यांमध्ये काही वैशिष्ठ्ये असतात, परंतु त्यांचे पाय खरे खुर नसतात. डुकरांना त्यांच्या बोटांवर मऊ, अधिक लवचिक आवरण असते, ज्यामुळे ते जमिनीवर अधिक प्रभावीपणे पकड घेऊ शकतात. त्यांच्याकडे दवक्लॉ देखील असतो, जो बहुतेक खुर असलेल्या प्राण्यांमध्ये अनुपस्थित असतो.
प्लांटिग्रेड बद्दल काय?
प्लँटीग्रेड प्राणी त्यांच्या पायाच्या तळव्यावर चालतात, संपूर्ण पाय जमिनीशी संपर्क साधतात. ही मानवांची तसेच काही प्राइमेट्स आणि उंदीरांची चालण्याची शैली आहे.
कोणते वर्गीकरण डुक्करला बसते?
त्यांच्या पायांच्या संरचनेवर आणि हालचालींच्या आधारावर, डुकरांना तांत्रिकदृष्ट्या डिजिटल केले जाते. तथापि, त्यांची पायाची शरीररचना काहीशी अनोखी आहे आणि ती तीनपैकी कोणत्याही श्रेणीमध्ये व्यवस्थित बसत नाही. काही शास्त्रज्ञांनी विशेषत: डुक्कर आणि समान पायाची रचना असलेल्या इतर प्राण्यांसाठी नवीन श्रेणी प्रस्तावित केली आहे.
का फरक पडतो?
प्राण्यांच्या पायांचे वर्गीकरण समजून घेतल्याने आपल्याला आपल्या ग्रहावरील जीवनाच्या विविधतेचे अधिक चांगल्या प्रकारे मूल्यांकन करण्यात मदत होऊ शकते. हे पशुवैद्यकीय औषध आणि बायोमेकॅनिक्स संशोधन यांसारख्या क्षेत्रात व्यावहारिक अनुप्रयोग देखील असू शकते.
निष्कर्ष: प्राण्यांच्या पायांचे आकर्षक जग
प्राण्यांच्या पायाची रचना आणि हालचाल जटिल आणि वैविध्यपूर्ण आहे आणि आम्ही त्यांचे वर्णन करण्यासाठी वापरत असलेली वर्गीकरण प्रणाली ही जटिलता दर्शवते. डुक्कर कोणत्याही एका वर्गात व्यवस्थित बसू शकत नसले तरी, त्यांच्या पायाची अनोखी शरीररचना ही आपल्या ग्रहावरील जीवनाच्या अविश्वसनीय विविधतेचा दाखला आहे.
संदर्भ आणि पुढील वाचन
- "प्राणी लोकोमोशन." एनसायक्लोपीडिया ब्रिटानिका. Encyclopædia Britannica, Inc., n.d. वेब. 22 एप्रिल 2021.
- "डुक्कराच्या पायाचे शरीरशास्त्र." डुकरांबद्दल सर्व काही. N.p., n.d. वेब. 22 एप्रिल 2021.
- "प्राण्यांच्या पायांचे वर्गीकरण." प्राणी फाइल्स. N.p., n.d. वेब. 22 एप्रिल 2021.
अटींची शब्दसूची
- डिजिटिग्रेड: एक प्राणी जो पायाच्या बोटांवर चालतो.
- अनगुलिग्रेड: एक प्राणी जो आपल्या बोटांच्या टोकांवर चालतो आणि त्याचे खूर विकसित झाले आहेत.
- प्लांटिग्रेड: पायांच्या तळव्यावर चालणारा प्राणी.
- खुर: अनगुलिग्रेड प्राण्यांच्या पायाच्या हाडांवर जाड, केराटीनाइज्ड आवरण.
- Dewclaw: काही प्राण्यांमध्ये जमिनीला स्पर्श न करणारा एक वेस्टिजीअल अंक.
