Ifaara: Awọn agbara aramada ti awọn eku
Eku ti gun ni nkan ṣe pẹlu òkunkun ati oru. Wọ́n máa ń rìn káàkiri lábẹ́ òjìji, wọ́n máa ń méso jáde láwọn àyíká tí kò tù wọ́n lára tàbí kó tiẹ̀ kórìíra wọn. Bí ó ti wù kí ó rí, láìka orúkọ rere wọn sí jíjẹ́ kòkòrò àrùn àti àwọn tí ń gbé àrùn, àwọn eku ní ọ̀pọ̀lọpọ̀ agbára fífani-lọ́kàn-mọ́ra tí ó jẹ́ kí wọ́n yè bọ́ nínú àwọn ipò tí yóò jẹ́ ìpèníjà fún àwọn ẹ̀dá mìíràn. Ọkan ninu awọn agbara iyalẹnu julọ ti awọn agbara wọnyi ni agbara ti wọn yẹ lati rii ninu okunkun. Àmọ́ ṣé ìtàn àròsọ lásán ni, àbí òtítọ́ kan wà lẹ́yìn rẹ̀?
Adaparọ tabi otitọ: Njẹ awọn eku le rii ninu okunkun?
Ero ti awọn eku le rii ninu okunkun jẹ ọkan ti o tẹsiwaju, ati pe ko ṣoro lati rii idi. Awọn eku nṣiṣẹ lọwọ ni alẹ, nigbagbogbo n yọ jade lati awọn burrows wọn si forage ati ṣawari. Wọn dabi ẹni pe wọn lilọ kiri ni ayika wọn pẹlu irọrun, ti n lọ nipasẹ awọn aye ti o dín ati yago fun awọn idiwọ paapaa ninu okunkun pipe. Bibẹẹkọ, lakoko ti o jẹ otitọ pe awọn eku ni diẹ ninu awọn adaṣe iwunilori fun awọn ipo ina-kekere, otitọ jẹ eka diẹ sii ju arosọ olokiki ti daba.
Imọ lẹhin iran eku
Lati loye bii awọn eku ṣe rii agbegbe wọn, o ṣe iranlọwọ lati wo ni pẹkipẹki ni anatomi ti oju wọn ati awọn ilana ti wọn lo lati ṣe ilana alaye wiwo. Lakoko ti eto ipilẹ ti oju eku kan jọra si ti eniyan, awọn iyatọ bọtini kan wa ti o fun awọn eku ni anfani ni ina kekere.
Anatomi ti oju eku
Gẹgẹbi eniyan, awọn eku ni oju meji ti o wa ni iwaju ori wọn, ọkọọkan pẹlu lẹnsi kan ti o dojukọ ina sori retina ni ẹhin oju. Sibẹsibẹ, awọn eku ni iwuwo ti o ga julọ ti awọn sẹẹli photoreceptor ninu awọn retina wọn ju awọn eniyan lọ, afipamo pe wọn le rii awọn ami ina diẹ sii ni agbegbe wọn.
Awọn ọpa ati awọn cones: bọtini si iran alẹ
Awọn oriṣi akọkọ meji ti awọn sẹẹli photoreceptor ni oju jẹ awọn ọpa ati awọn cones. Awọn cones jẹ iduro fun iran awọ ati ṣiṣẹ dara julọ ni ina didan, lakoko ti awọn ọpa jẹ ifarabalẹ si awọn ipele kekere ti ina ati nitorinaa ṣe pataki fun iran alẹ. Awọn eku ni awọn ọpa diẹ sii ju awọn cones ninu awọn retina wọn, eyiti o fun wọn laaye lati ṣawari paapaa awọn ifihan agbara ina ti o rẹwẹsi pupọ.
Awọn adaṣe fun igbesi aye alẹ
Ni afikun si nini awọn ọpa diẹ sii ni oju wọn, awọn eku ni awọn atunṣe miiran ti o ṣe iranlọwọ fun wọn lati lọ kiri ni ayika wọn ni alẹ. Fun apẹẹrẹ, awọn ọmọ ile-iwe wọn le fọn lati jẹ ki ni imọlẹ diẹ sii, ati pe awọn retina wọn ni ipele ti o tan imọlẹ ti a npe ni tapetum lucidum ti o tan imọlẹ pada nipasẹ retina.
Awọn ipa ti whiskers ni lilọ kiri òkunkun
Awọn eku tun ni imọ-ifọwọkan ti o ni idagbasoke pupọ, eyiti wọn lo lati ṣe afikun iran wọn ni ina kekere. Ọfun wọn, tabi vibrissae, ṣe pataki ni pataki fun lilọ kiri ni ayika wọn. Nipa gbigbẹ whiskers wọn lodi si awọn nkan, awọn eku le ni oye apẹrẹ ati awọ ara wọn, gbigba wọn laaye lati kọ maapu ọpọlọ ti agbegbe wọn.
Awọn ero nipa iwoye eku ti ina
Pelu awọn aṣamubadọgba wọnyi, ariyanjiyan tun wa nipa deede bi awọn eku ṣe le rii ni okunkun. Diẹ ninu awọn ijinlẹ ti daba pe awọn eku le ma ni anfani lati rii pupọ diẹ sii ju awọn ojiji ni awọn ipo ina kekere pupọ, lakoko ti awọn miiran ti fihan pe awọn eku le ṣe iyatọ laarin awọn ipele oriṣiriṣi ti imọlẹ ati paapaa rii awọn ifihan agbara ina ti o wa ni isalẹ iloro ti iwo eniyan.
Awọn eku vs eniyan: Awọn iyatọ ninu iran alẹ
Iwoye, o han gbangba pe awọn eku ni orisirisi awọn atunṣe ti o gba wọn laaye lati ṣiṣẹ ni awọn ipo ina kekere, ati pe eto wiwo wọn jẹ iṣapeye fun wiwa awọn ifihan agbara ina. Sibẹsibẹ, o ṣe pataki lati ṣe akiyesi pe iran wọn ko ni aami si iran eniyan, ati pe wọn le ṣe akiyesi ayika wọn yatọ si ti a ṣe.
Pataki ti keko iran eku
Loye bii awọn eku ṣe rii agbegbe wọn kii ṣe iyanilenu nikan lati oju-ọna imọ-jinlẹ, ṣugbọn o tun ni awọn ohun elo to wulo. Awọn eku ni a lo ni ọpọlọpọ awọn iwadii iwadii, lati imọ-jinlẹ si toxicology, ati oye bi wọn ṣe rii le ṣe iranlọwọ fun awọn oniwadi ṣe apẹrẹ awọn adanwo ati tumọ awọn abajade wọn.
Ipari: Aye fanimọra ti iran eku
Lakoko ti imọran ti awọn eku le rii ni okunkun pipe jẹ diẹ ti arosọ, ko si iyemeji pe wọn ni diẹ ninu awọn adaṣe iyalẹnu fun awọn ipo ina kekere. Lati awọn ọpa ti o ni itara pupọ si awọn whisker ti o ni ilọsiwaju, awọn eku ni ọpọlọpọ awọn irinṣẹ ti o wa ni ọwọ wọn fun lilọ kiri agbegbe wọn ni okunkun. Nipa kikọ ẹkọ eto wiwo wọn, a le ni oye tuntun si bii awọn ẹranko ti o yatọ ṣe woye agbaye ni ayika wọn.
Awọn itọkasi ati siwaju kika
- Cronin TW, Johnsen S. Visual abemi. Princeton University Press; Ọdun 2014.
- Heesy CP, Hall MI. Igo ọrun alẹ ati itankalẹ ti iran mammalian. Ọpọlọ, ihuwasi ati itankalẹ. 2010;75 (3): 195-203.
- Hughes A. A pipo onínọmbà ti ologbo retinal ganglion cell topography. Iwe Akosile ti Neurology afiwera. Ọdun 1975;163(1):107-28.
- Wässle H, Grünert U, Röhrenbeck J, Boycott BB. Ìwọ̀n sẹ́ẹ̀lì ganglion ọ̀sẹ̀ àti ìfojúsùn cortical magnification nínú primate. Iwadi iran. 1989;29 (8):985-99.
