Ball pythons, fa'asaienisi ua ta'ua python regius, o se tasi o ituaiga gata sili ona lauiloa o loʻo tausia e fai ma fagafao i le lalolagi atoa. E lauiloa i latou mo lo latou natura faʻalogo, mafai ona faʻaogaina, ma foliga faʻapitoa, lea e aofia ai se mamanu matagofie o lanu ma faʻailoga. Ina ia talisapaia moni nei manu fetolofi mata'ina, e taua le malamalama i lo latou talafaasolopito faalenatura, nofoaga e nonofo ai, ma itulagi e tupuga mai ai. I lenei su'esu'ega atoatoa, o le a tatou su'esu'e i le amataga o le polo pythons, o latou nofoaga moni, ma mea e mafua ai lo latou lauiloa i le lalolagi atoa i fefa'ataua'iga fagafao.
Lafoga ma faʻavasegaga
Ae tatou te leʻi talanoaina le amataga o le polo pythons, e aoga tele le faʻatulagaina o latou faʻavasegaga lafoga i totonu o le malo o manu.
- Malo: Animalia (Manu)
- Filumula: Chordata (Chordates)
- Vasega: Reptilia (Reptilia)
- Poloaiga: Squamata (Squamate Reptiles)
- Fa'atonuga: Serpentes (gata)
- Aiga: Pythonidae (Pythons)
- Kenese: Python
- Meaola: python regius
O le polo pythons e iai i le aiga Pythonidae, lea e lauiloa ona o gata e le oona, faʻalavelave. I totonu o le Python ituaiga, python regius ose ituaiga eseese, e masani ona ta'ua o le python tupu. O lona igoa faasaienisi, python regius, e sau mai le upu Latina “regius,” o lona uiga o le tupu, e faamatilatila ai foliga mamalu o le ituaiga.
Atunu'u ma Fa'asoa
O le natura masani o polo pythons e maua i Sisifo ma Sisifo-Tutotonu Aferika, e aofia ai le tele o atunuu i totonu o lenei itulagi. O nei atunuu e aofia ai:
- Benin: Ball pythons e maua i vaega eseese o Benin, aemaise i le itu i saute ma totonugalemu. O laufanua eseese o le atunuu e maua ai nofoaga talafeagai mo lenei ituaiga.
- E alu: I Togo, o lo'o i ai polo pythons i le tele o si'osi'omaga, mai le togavao e o'o atu i savannas, lea e fausia ai lo latou nofoaga moni.
- Ghana: Ball pythons e masani i le itu i saute, ogatotonu, ma sisifo o Ghana. O le tau vevela o le atunuu ma le eseese o meaola faanatura e ofoina atu tulaga lelei mo lo latou ola.
- Ivory Coast (Côte d'Ivoire): O le Ivory Coast o le fale o polo pythons i lona itu i saute ma totonugalemu. O lenei nofoaga eseese e aofia ai vaomatua, mutia, ma isi mea.
- Liberia: Ball pythons e maua i Liberia, aemaise lava i sisifo ma totonugalemu o le atunuu. O nei itulagi o lo'o fa'aalia ai vaomatua o le teropika, lea e maua ai le ufiufi ma punaoa mo ia ituaiga.
- Sierra Leone: I Sierra Leone, o le tufatufaga o polo pythons e faʻalautele atu i sone faʻalenatura eseese, e aofia ai vaomatua o le atunuʻu.
- Guinea: Ball pythons e tupuga mai i Guinea ma e mafai ona maua i le tele o laufanua, mai vaomatua i savannas.
- Senegal: E ui lava o Senegal o loʻo i le itu i matu sisifo o isi atunuʻu i le pito i tua o le polo python, o loʻo iai pea sona sao i la latou tufatufaga.
O le tufatufaga faʻapitoa o polo pythons i totonu o nei atunuʻu e le tutusa. O lo latou lautele e a'afia i mea e pei o le tau i le lotoifale, ituaiga o manu e maua, ma fale talafeagai.
Nofoaga ma Ecology
Ball pythons o gata e fetuutuunai, o se tasi lea o mafuaʻaga o lo latou salalau lautele i totonu o Sisifo ma Sisifo-Tutotonu Aferika. Latou te nofoia nofoaga eseese, e atagia ai lo latou gafatia e olaola i siosiomaga eseese. O nisi o nofoaga autu latou te nonofo ai e aofia ai:
- Savanna: Ball pythons ua lauiloa e nonofo i laufanua savanna, lea e aofia ai mutia ma laau salalau. O nofoaga matala e maua ai avanoa mo le tuliga ma le sailia o paaga.
- Itulau o le Vaomatua: E masani ona maua ia ituaiga i pito o vaomatua o vaomatua. O nei vaega e ofoina atu le tu'ufa'atasiga o le ufiufi ma le avanoa i meaola fa'aleaga, ma avea ai ma nofoaga lelei e tulituliloa ai mo polo pythons.
- Nofoaga Fa'ato'aga: E mafai ona maua ni polo pythons i nisi taimi i totonu ma tafatafa o fa'ato'aga. Ae ui i lea, o lo latou i ai i ia vaega e mafai ona oʻo atu ai i feeseeseaiga ma gaoioiga a tagata.
- Faupuega Anai: O faupuega nati e iloa e fai ma malutaga mo python polo. O nei fausaga e maua ai le puipuiga mai manu feʻai ma se nofoaga e tuʻu ai fuamoa.
- Fa'alalo o le 'ele'ele: O pythons polo e lauiloa e faʻaogaina lua i lalo o le eleele, e masani lava o mea na faia e isi manu, mo le malutaga ma o se nofoaga e sao ai i tulaga ogaoga o le tau.
Uiga Faaletino
O le malamalama i uiga fa'aletino o polo pythons e taua tele mo le iloaina oi latou i totonu o latou lava nofoaga ma talisapaia a latou talosaga o ni fagafao. O nisi nei o latou uiga fa'apitoa:
Tele ma Foliga
O le polo pythons o ni gata laiti, ma tagata matutua e masani lava mai le 2 i le 5 futu le umi. A'o iai ni tuusaunoaga, o le tele o python polo e paee ma e iai le tino faanumera. O lo latou la'ititi la'ititi ma le mamafa e mafai ona fa'atonuina e avea ai i latou ma filifiliga sili mo tagata e fiafia i gata ma fagafao.
Valivali ma Mamanu
O se tasi o uiga iloga o polo pythons o lo latou lanu mata'ina ma mamanu. E iai le lanu o le tua e mafai ona eseese mai le lanu enaena enaena i le enaena loloto, ma o latou tino e teuteuina i se faasologa o mea e le masani ai, enaena uliuli e oo atu i le lanu uliuli po o sasa. O latou ulu e masani ona faailogaina i se mamanu lavelave o una mama ma pogisa.
O le igoa "ball python" e mafua mai i se tasi o latou puipuiga pe a taufaamatau. O nei gata e masani ona faʻapolopolo e pei o se polo, e natia o latou ulu i le ogatotonu, ma le isi vaega o latou tino e faʻataʻamilomilo e puipuia i latou lava. O lenei amio e pei ai o se polo, o lea ua faaigoa ai.
Fua Ventral
O pythons polo e lamolemole fua i totonu, e fa'asolo i le umi o latou pito i lalo. O una ia e sili atu ona lanu nai lo o latou una i tua ma e iai sona sao i le gaioi o le gata ma le lagona.
Lua e Fa'alogoina le Vevela
E pei o python uma, o python polo e iai ni lua e iloa ai le vevela o lo'o i itu uma o latou ulu, i lalo tonu ma tua teisi i tua o pogaiisu. O lua nei e mafai ai ona latou iloa le vevela o loʻo susulu mai e le toto mafanafana, fesoasoani i le sailia ma le taia saʻo o latou sini.
mata
O python polo e manino ma lapotopoto tamaiti aoga. O le mea lea e ese ai i latou mai gata uogo, lea e masani ona i ai tamaiti elliptical (pei o pusi).
Tatala
O latou si'usi'u e pupuu ma fa'ai'opo i se mea, e fa'atusatusa i isi ituaiga gata e uumi si'usi'u.
Amioga ma Toeaina
O le malamalama i le amio ma uiga fa'atupuina o le polo pythons e taua tele mo le talisapaia o latou auala e ola ai ma luitau latou te feagai i le vao.
Nocturnal
O pythons polo e masani lava i le po, o lona uiga latou te sili ona toaga i le po. O lenei amio e fesoasoani ia i latou e aloese ai mai manu feʻai i le ao ma suʻe a latou manu, lea e masani ona toaga i le po.
Tuʻua
O polo pythons e masani lava o manu nofo toatasi, ma e le masani ona faia ni vaega lautele. Ua lauiloa i latou i lo latou olaga nofo toatasi ma sili atu e fai a latou lava teritori.
Mausa Fafagaina
I le avea ai o ni gata fa'alavelave, e pu'e e polo pythons a latou manu e ala i le ta ma vili ai o latou tino i le tagata manu'a, ma mole ai. O a latou meaʻai e aofia ai tamaʻi mamame, manulele, ma o nisi taimi, mea fetolofi. I le vao, latou te fafaga muamua i rodents, e pei o isumu ma isumu.
Toe gaosia
Ball pythons e oviparous, o lona uiga latou te tuʻuina fuamoa. O le vaitau fa'aipoipo e masani lava ona tupu i le vaitau o mugala, ma fa'ata'oto ai fuamoa a fafine, ona fa'a'afu lea i auala eseese, e pei o fa'aputuga anai. O le mea lea e fa'amautinoa ai o lo'o tumau pea fuamoa i se tulaga mautu ma le susū.
Tulaga Faasao
I lo latou atunuu moni, o polo pythons e feagai ma le tele o faʻamataʻu i latou faitau aofaʻi, e aofia ai le leiloa o nofoaga ona o le faʻaleagaina o vaomatua ma faʻatoʻaga, faʻapea foʻi ma gaioiga a tagata e pei o le tulimanu mo a latou aano ma paʻu. O le aoina mo fefaʻatauaʻiga fagafao ua iai foʻi se aafiaga i latou numera i le vao. Ball pythons o loʻo lisiina i le International Union for Conservation of Nature (IUCN) Red List o se ituaiga o "Least Concern." Ae ui i lea, e taua tele le mataʻituina o latou faitau aofaʻi ma nofoaga e faʻamautinoa ai lo latou ola umi.
Polo Pythons i le Fefaatauaiga Fagafao
O le tu'ufa'atasiga fa'apitoa a le polo python o le lapo'a fa'atonutonu, uiga fa'ata'ita'i, ma foliga mata'ina ua avea ai ma se tasi o ituaiga gata lauiloa i fefa'ataua'iga fagafao. O lo latou avanoa i lanu eseese morphs, o le taunuuga lea o le filifilia o le faʻatoʻaga, ua atili fesoasoani ai i la latou apili o ni fagafao. O se taunuuga, o polo pythons e fafaga i le tafeaga mo le maketi fagafao i se fua tele.
Lanu Morphs
I le faaopoopo atu i le lanu masani ma mamanu, o polo pythons e faʻaalia le tele o lanu lanu e mafua mai i suiga o kenera. O nei morphs ua matua sailia e le au aoina ma le fiafia. O nisi o lanu lanu lauiloa e aofia ai:
- Albino: O nei polo pythons e leai ni lanu uliuli, ma o latou lanu enaena masani e suia i samasama poʻo moli, e maua ai foliga albino.
- Piebald: Piebald ball pythons o lo'o fa'aalia fasi pa'epa'e, fa'afefiloi ma o latou lanu masani. O lenei mea latou te maua ai se foliga piebald poʻo pied.
- keke: O le pastel morph e maua ai le faʻaleleia o lanu samasama ma le lanu enaena, e maua ai se foliga olaola.
- Paina: Cinnamon ball pythons e sili atu ona pogisa, enaena-enaena foliga pe a faatusatusa i le morph masani.
- Faʻi: O fa'i fa'i e lanu samasama ma moli, e fa'atauaina ai i latou e fiafia i gata.
O nei lanu lanu e le gata ua faʻalauteleina ai foliga eseese o polo pythons ae ua faʻaosofia ai foʻi le fiafia i le ituaiga ma a latou faʻatupuina.
Puleaina o Fagafao
Ball pythons e fai ni fagafao lelei mo tagata amata ma tausi gata poto masani. O lo latou laʻititi laʻititi, natura filemu, ma le faigofie o le tausiga na fesoasoani i lo latou lauiloa. Ae ui i lea, e tatau i tagata e ana le pule ona suʻesuʻe ma saunia mo tiute o le tausiga o se gata fagafao. Fa'ato'aga lelei, e aofia ai se pa puipui talafeagai, fa'atonuga o le vevela ma le susū, ma se mea'ai talafeagai, e taua mo le soifua maloloina ma le manuia o nei meaola.
Fa'atosina ma Fa'asao
O le fa'atupuina fa'atagataotauaina o polo pythons ua avea ma pisinisi fa'aolaola. O le tele o polo pythons o loʻo maua i le fefaʻatauaʻiga fagafao o loʻo fafagaina i le tafeaga, lea e fesoasoani e faʻaitiitia ai le manaʻoga mo tagata taʻitoʻatasi e maua i le vao ma, o lona uiga, o le aʻafiaga o latou tagata vao. O fa'ata'ita'iga fa'atosina fa'atosina e fa'amoemoe e fa'asao le fa'atupuina o ituaiga eseese ma fa'atumauina le soifua maloloina, fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atosina.
E le gata i lea, o nisi o taumafaiga faʻasao ma faʻalapotopotoga e faʻamaoni i le faʻasaoina o nofoaga faʻanatura o polo pythons i totonu o latou atunuu. O le puipuia o nei si'osi'omaga e le gata ina manuia ai gata ae e saofagā fo'i i le aotelega o meaola eseese ma le soifua maloloina o le si'osi'omaga o itulagi o lo'o nonofo ai.
iʻuga
Ball pythons, e lauiloa foi o pythons tupu, e tupuga mai i Sisifo ma Sisifo-Tutotonu Aferika, lea latou te nonofo ai le tele o laufanua, mai savannas i vaomatua timuga. O nei gata la'ititi, e le oona e fa'ama'i ua iloa ona o latou lanu mata'ina ma mamanu. E fetuutuunai i latou i a latou filifiliga o nofoaga e nonofo ai ma e masani ona maua i tafatafa o pito o vaomatua, i nofoaga faʻatoʻaga, ma e oʻo lava i faʻaputuga nati.
I le avea ai o ni meaola i le po ma le nofo toʻatasi, oi latou o ni tagata tulimanu tomai, e masani ona faoa i tamaʻi mamame ma manulele. O la latou fuafuaga fa'anatinati e aofia ai le tu'uina o fuamoa, lea e masani ona fa'a'ofuina i fa'aputuga anai.
A'o latou feagai ma fa'amata'u eseese i le vao, e aofia ai le leiloa o nofoaga ma le aoina mo fefa'ataua'iga fagafao, ua avea i latou ma tagata ta'uta'ua e pei o fagafao ona o lo latou lapo'a fa'atonutonuina, uiga fa'alelei, ma le anoanoa'i o lanu morphs ua filifilia filifilia i le tafeaga. O le fa'ato'aga fa'ato'aga e le gata ina tu'uina atu tagata ta'ito'atasi mo fefa'ataua'iga fagafao ae o lo'o saofagā fo'i i le fa'asaoina o ituaiga e ala i le fa'aitiitia o le mana'oga mo fa'ata'ita'iga e pu'e vao.
O le malamalama i le amataga ma le tala faanatura o polo pythons e taua tele mo i latou o loʻo tausia i latou o ni fagafao ma mo i latou e fiafia i le faʻasaoina o nei meaola mataʻina. O le polo pythons o loʻo faʻataʻitaʻia ai le fesoʻotaʻiga o le faʻasaoina o meaola, faʻatoʻaga faʻatagataotauaina, ma le pulea lelei o fagafao, ma o la latou tala e fai ma faʻataʻitaʻiga mo le faʻaauauina o fefaʻatauaiga fagafao mai fafo.