सरडे थंड रक्ताचे किंवा उबदार रक्ताचे आहेत?

परिचय: लिझार्ड फिजियोलॉजी समजून घेणे

सरडे सरपटणाऱ्या प्राण्यांच्या गटातील आकर्षक प्राणी आहेत. ते विविध आकार, आकार आणि रंगांमध्ये येतात आणि जगाच्या जवळजवळ प्रत्येक भागात आढळतात. त्यांचे वर्तन, निवासस्थान आणि जगण्याची रणनीती याविषयी अंतर्दृष्टी मिळविण्यासाठी त्यांचे शरीरशास्त्र समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. सरडे शरीरविज्ञानातील सर्वात वादग्रस्त पैलूंपैकी एक म्हणजे ते थंड रक्ताचे किंवा उबदार रक्ताचे आहेत.

उबदार रक्तरंजितपणा म्हणजे काय?

उबदार-रक्तस्राव, ज्याला एंडोथर्मी देखील म्हणतात, एखाद्या जीवाची त्याच्या शरीराचे तापमान आंतरिकरित्या नियंत्रित करण्याची क्षमता आहे. उबदार रक्ताचे प्राणी सभोवतालच्या वातावरणापासून स्वतंत्र शरीराचे तापमान स्थिर ठेवतात. सेल्युलर श्वसनासारख्या चयापचय प्रक्रियांद्वारे उष्णता निर्माण करून आणि घाम येणे किंवा थरथरणे यासारख्या शारीरिक यंत्रणेद्वारे उष्णतेचे नुकसान नियंत्रित करून ते हे साध्य करतात. सस्तन प्राणी आणि पक्षी हे उबदार रक्ताच्या प्राण्यांचे उत्कृष्ट उदाहरण आहेत. आर्क्टिक टुंड्राच्या सर्वात थंड ते वाळवंटातील सर्वात उष्ण प्रदेशापर्यंत ते विस्तृत वातावरणात वाढू शकतात.

शीतलता म्हणजे काय?

शीत-रक्तरक्तपणा, ज्याला एक्टोथर्मी देखील म्हणतात, हे उबदार-रक्ताच्या विरुद्ध आहे. थंड रक्ताचे प्राणी त्यांच्या शरीराचे तापमान नियंत्रित करण्यासाठी वातावरणावर अवलंबून असतात. ते आंतरिक उष्णता निर्माण करू शकत नाहीत आणि म्हणून त्यांना उन्हात स्नान करावे लागेल किंवा उबदार किंवा थंड होण्यासाठी सावली शोधावी लागेल. सरपटणारे प्राणी आणि उभयचर गटांमध्ये शीत रक्ताचे प्राणी अधिक प्रमाणात आढळतात. ते सहसा उबदार किंवा उष्णकटिबंधीय वातावरणात आढळतात आणि अत्यंत तापमानास कमी अनुकूल असतात.

सरडे चयापचय समजून घेणे

चयापचय हा रासायनिक अभिक्रियांचा समूह आहे जो सजीवांमध्ये जीवन टिकवून ठेवण्यासाठी होतो. सरड्यांमध्ये एक अद्वितीय चयापचय आहे जो त्यांच्या वातावरणाशी जुळवून घेतो. ते एक्टोथर्मिक आहेत, याचा अर्थ त्यांच्या शरीराचे तापमान त्यांच्या सभोवतालच्या वातावरणाद्वारे नियंत्रित केले जाते. त्यांचे चयापचय उबदार रक्ताच्या प्राण्यांपेक्षा मंद असते आणि त्यांना जगण्यासाठी सामान्यतः कमी अन्न लागते. निष्क्रिय असताना त्यांचा चयापचय दर कमी असतो, ज्यामुळे त्यांना ऊर्जा वाचवता येते.

वाद: सरडे थंड रक्ताचे असतात का?

सरडे हे थंड रक्ताचे किंवा उबदार रक्ताचे आहेत यावर अनेक वर्षांपासून वाद सुरू आहे. काही तज्ञांचे म्हणणे आहे की सरडे थंड रक्ताचे असतात कारण ते त्यांच्या शरीराचे तापमान आंतरिकरित्या नियंत्रित करू शकत नाहीत. ते उबदार किंवा थंड होण्यासाठी वातावरणावर अवलंबून असतात आणि त्यांच्या शरीराच्या तापमानात आसपासच्या तापमानात चढ-उतार होतात. तथापि, इतर तज्ञांचा असा युक्तिवाद आहे की सरडे कठोरपणे थंड रक्ताचे नसतात, उलट त्यांचा एक अद्वितीय चयापचय दर असतो जो दरम्यान कुठेतरी कमी होतो.

वाद: सरडे उबदार रक्ताचे आहेत?

दुसरीकडे, काही तज्ञांचा असा युक्तिवाद आहे की सरडे उबदार रक्ताचे असतात कारण ते शारीरिक यंत्रणेद्वारे त्यांच्या शरीराचे तापमान वाढवू शकतात. उदाहरणार्थ, सरड्यांच्या काही प्रजाती उन्हात झोपून किंवा थरथर कापून त्यांच्या शरीराचे तापमान वाढवू शकतात. ते त्यांच्या शरीराचे तापमान वर्तणुकीशी जुळवून घेण्याद्वारे देखील नियंत्रित करू शकतात, जसे की सावली शोधणे किंवा जमिनीखाली गाडणे. या यंत्रणा सुचवितात की सरड्यांचा चयापचय दर पूर्वीच्या विचारापेक्षा अधिक जटिल असू शकतो.

पुरावा: सरडे शरीराचे तापमान मोजणे

सरडे थंड रक्ताचे आहेत की उबदार रक्ताचे हे ठरवण्याचा एक मार्ग म्हणजे त्यांच्या शरीराचे तापमान मोजणे. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की सरड्यांच्या काही प्रजाती चढउतार वातावरणातही शरीराचे तापमान स्थिर ठेवू शकतात. उदाहरणार्थ, दाढी असलेला ड्रॅगन (पोगोना व्हिटिसेप्स) त्याच्या सभोवतालच्या तापमानाची पर्वा न करता, एका अरुंद श्रेणीमध्ये स्थिर शरीराचे तापमान राखण्यासाठी आढळून आले आहे. हे सूचित करते की सरडे काही प्रमाणात थर्मल नियमन असू शकतात.

पुरावा: सरडे क्रियाकलाप स्तर

सरडे थंड रक्ताचे आहेत की उबदार रक्ताचे आहेत याचे मूल्यांकन करण्याचा दुसरा मार्ग म्हणजे त्यांच्या क्रियाकलाप पातळीचे निरीक्षण करणे. उबदार रक्ताचे प्राणी सामान्यत: थंड रक्ताच्या प्राण्यांपेक्षा जास्त सक्रिय असतात कारण त्यांचा चयापचय दर जास्त असतो. तथापि, अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की सरडेच्या काही प्रजाती थंड वातावरणातही अत्यंत सक्रिय असू शकतात. हे सूचित करते की सरड्यांचा चयापचय दर पूर्वीच्या विचारापेक्षा अधिक जटिल असू शकतो.

पुरावा: सरडा निवास आणि हवामान

सरडेचे निवासस्थान आणि हवामान त्यांच्या शरीरविज्ञानाला अतिरिक्त संकेत देतात. थंड रक्ताचे प्राणी सामान्यत: उबदार वातावरणात आढळतात, जेथे ते उबदार होण्यासाठी सूर्यप्रकाशात डुंबू शकतात. तथापि, काही सरडे थंड वातावरणात आढळतात, जसे की अँडीजच्या पर्वतीय प्रदेशात. हे सूचित करते की सरड्यांचा चयापचय दर पूर्वीच्या विचारापेक्षा अधिक जटिल असू शकतो.

निष्कर्ष: सरडे थंड रक्ताचे किंवा उबदार रक्ताचे आहेत?

सरडे थंड रक्ताचे किंवा उबदार रक्ताचे आहेत यावर वादविवाद चालू आहे. काही तज्ञांचा असा युक्तिवाद आहे की सरडे कठोरपणे थंड रक्ताचे असतात, तर काहीजण असे सुचवतात की त्यांचे शरीरशास्त्र पूर्वीच्या विचारापेक्षा अधिक जटिल आहे. शरीराचे तापमान, क्रियाकलाप पातळी आणि निवासस्थानावरील अभ्यासातील पुरावे असे सूचित करतात की सरड्यांचा एक अद्वितीय चयापचय दर असू शकतो जो दरम्यान कुठेतरी कमी होतो.

तात्पर्य: सरडे वर्तणुकीसाठी याचा अर्थ काय आहे?

सरडे थंड रक्ताचे किंवा उबदार रक्ताचे आहेत हे समजून घेणे त्यांच्या वर्तनावर परिणाम करते. सरडे कठोरपणे थंड रक्ताचे असल्यास, ते थंड वातावरणात कमी सक्रिय असू शकतात आणि सक्रिय होण्यापूर्वी त्यांना उबदार होण्यासाठी अधिक वेळ लागू शकतो. तथापि, जर सरड्यांचा चयापचय दर अधिक जटिल असेल, तर ते वातावरणाच्या विस्तृत श्रेणीशी जुळवून घेण्यास सक्षम होऊ शकतात आणि अधिक वर्तनात्मक लवचिकता प्रदर्शित करू शकतात.

भविष्यातील संशोधन: लिझार्ड फिजियोलॉजीचे अन्वेषण

सरडे शरीरविज्ञानावरील भविष्यातील संशोधन त्यांच्या चयापचय दर आणि थर्मल नियमन यावर अधिक प्रकाश टाकेल. तंत्रज्ञानातील प्रगती, जसे की थर्मल इमेजिंग आणि अनुवांशिक विश्लेषण, सरडे त्यांच्या शरीराचे तापमान कसे नियंत्रित करतात आणि होमिओस्टॅसिस कसे राखतात याबद्दल नवीन अंतर्दृष्टी प्रदान करू शकतात. या आकर्षक प्राण्यांचे संरक्षण करण्यासाठी आणि भविष्यातील पिढ्यांसाठी त्यांच्या निवासस्थानांचे संरक्षण करण्यासाठी सरडे शरीरविज्ञान समजून घेणे महत्त्वपूर्ण आहे.